نشست سالانه جکسون هول که شنبه ۲۳ آگوست به پایان رسید، یکی از مهم‌ترین رویدادهای اقتصادی جهان محسوب می‌شود. این کنفرانس سه‌روزه که توسط بانک فدرال رزرو کانزاس سیتی در پارک ملی گرند تتون وایومینگ برگزار می‌شود، بار دیگر صحنه اعلام سیگنال‌های مهم سیاست پولی آمریکا بود. جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، در سخنرانی اصلی خود اشاره‌های واضحی به احتمال کاهش نرخ بهره در ماه‌های آینده داد، در حالی که با چالش‌های جدیدی از جمله فشارهای دونالد ترامپ برای استقلال بانک مرکزی مواجه است.
امسال این نشست در شرایط خاصی برگزار شد چرا که اقتصاد آمریکا با تغییرات گسترده‌ای در سیاست‌های تجاری و مهاجرتی روبرو است. تعرفه‌های بالا، کاهش شدید نیروی کار مهاجر و فشارهای سیاسی بر فدرال رزرو، شرایطی پیچیده را برای سیاست‌گذاری پولی ایجاد کرده است که پاول باید با دقت و توازن خاصی آن را مدیریت کند.
تاریخچه نشست جکسون هول: از ولکر تا پاول
نشست جکسون هول تاریخی ۴۰ساله دارد و نخستین بار در سال ۱۹۸۲ با حضور پل ولکر، رئیس وقت فدرال رزرو، برگزار شد. این کنفرانس از همان ابتدا به عنوان مکانی برای بحث‌های عمیق درباره سیاست پولی و ارائه ایده‌های نوآورانه در علم اقتصاد شناخته شده است. محیط آرام و دور از هیاهوی رسانه‌ای این پارک ملی، فضایی مناسب برای گفتگوهای صریح و عمیق میان اقتصاددانان، بانکداران مرکزی و سیاست‌گذاران فراهم می‌کند.
طی دهه‌های گذشته، بسیاری از تصمیمات مهم سیاست پولی آمریکا در این نشست اعلام یا اشاره شده است. از جمله مهم‌ترین این لحظات می‌توان به سخنرانی بن برنانکه در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد که زمینه‌ساز برنامه تسهیل کمی دوم (QE2) شد. همچنین جانت یلن در سال ۲۰۱۴ در همین مکان سیگنال‌های مهمی درباره آینده سیاست پولی آمریکا ارائه داد.
سال گذشته نیز پاول در همین کنفرانس، نخستین اشاره‌های جدی به احتمال کاهش نرخ بهره را مطرح کرد. او در آن زمان با اشاره به کاهش فشارهای تورمی و تعادل بازار کار، زمینه‌های لازم برای تغییر در سیاست پولی محدودکننده را فراهم دانست. این سیگنال‌ها در ماه‌های بعد به واقعیت پیوست و فدرال رزرو طی سه جلسه متوالی نرخ بهره را کاهش داد که نشان‌دهنده اهمیت و تاثیرگذاری این نشست بر تصمیمات سیاست پولی است.
نشست پارسال: آغاز دوره کاهش نرخ بهره
سال گذشته، جروم پاول در همین نشست سیگنال‌های مهمی درباره تغییر جهت سیاست پولی ارائه داد. در آن زمان، اقتصاد آمریکا در نقطه عطفی قرار داشت و نرخ بهره فدرال رزرو برای بیش از یک سال در سطح ۵.۲۵ تا ۵.۵ درصد باقی مانده بود. این سیاست انقباضی برای کنترل تورم و ایجاد تعادل پایدار بین عرضه و تقاضای کل ضروری بود.
پاول در سخنرانی سال گذشته اشاره کرد که تورم به هدف تعیین شده نزدیک‌تر شده و بازار کار از حالت انبساط بیش از حد خارج شده است. او تأکید کرد که ریسک‌های تورمی کاهش یافته، اما نرخ بیکاری تقریباً یک درصد افزایش داشته که این وضعیت تاریخاً خارج از دوره‌های رکود رخ نداده بود. این تحلیل زمینه‌ساز تغییر جهت سیاست پولی شد.
در ماه‌های پس از آن سخنرانی، فدرال رزرو در سه جلسه متوالی کمیته بازار باز فدرال (FOMC) سیاست خود را تنظیم کرد و زمینه را برای حفظ تعادل بازار کار در نزدیکی حداکثر اشتغال فراهم ساخت و نرخ بهره را کاهش داد. این تصمیمات نشان داد که چگونه سیگنال‌های ارائه شده در جکسون هول می‌تواند مسیر سیاست پولی آمریکا را تعیین کند.
سخنرانی پاول ۲۰۲۵: سیگنال‌های کاهش نرخ بهره
جروم پاول در سخنرانی امسال خود به وضوح اعلام کرد که “با وجود سیاست‌های محدودکننده، چشم‌انداز پایه و تغییر در توازن ریسک‌ها ممکن است تعدیل موضع سیاسی ما را توجیه کند.” این جمله که به دقت طراحی شده بود، واضح‌ترین سیگنال تاکنون برای احتمال کاهش نرخ بهره در جلسه سپتامبر فدرال رزرو محسوب می‌شود.
پاول در ادامه سخنان خود به وضعیت دوگانه و چالش‌برانگیز اقتصاد آمریکا اشاره کرد. از یک سو، تعرفه‌های بالای ترامپ شروع به افزایش قیمت‌ها در برخی دسته‌های کالاها کرده‌اند که ریسک‌های تورمی را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، بازار کار نشان‌هایی از ضعف نشان می‌دهد که ریسک‌های نزولی برای اشتغال را افزایش داده است. او تصریح کرد که “این وضعیت غیرعادی نشان می‌دهد که ریسک‌های نزولی برای اشتغال در حال افزایش است و اگر این ریسک‌ها محقق شوند، می‌توانند به سرعت به شکل افزایش شدید اخراج‌ها و بالا رفتن بیکاری ظاهر شوند.”
آمارهای اقتصادی که پاول به آن‌ها اشاره کرد نیز این نگرانی‌ها را تأیید می‌کند. رشد اشتغال در سه ماه گذشته به طور میانگین تنها ۳۵ هزار شغل در ماه بوده که نسبت به میانگین ۱۶۸ هزار شغل در سال ۲۰۲۴ کاهش چشمگیری نشان می‌دهد. همچنین رشد تولید ناخالص داخلی در نیمه اول امسال به ۱.۲ درصد کاهش یافته که نصف نرخ ۲.۵ درصدی سال گذشته است. این شرایط در کنار نرخ بیکاری ۴.۲ درصدی که هرچند پایین است اما در حال افزایش تدریجی قرار دارد، زنگ خطری برای سیاست‌گذاران محسوب می‌شود.
تأثیر سیاست‌های ترامپ بر تصمیمات فدرال رزرو
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های امسال با سال گذشته، حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید است که تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر تصمیمات فدرال رزرو دارد. پاول در سخنرانی خود به وضوح به “تعرفه‌های به مراتب بالاتر در میان شرکای تجاری ما که در حال بازسازی سیستم تجاری جهانی هستند” و “سیاست مهاجرتی سخت‌گیرانه‌تر که منجر به کاهش ناگهانی رشد نیروی کار شده” اشاره کرد. این اولین بار است که پاول به این صراحت درباره تأثیر سیاست‌های اجرایی بر اقتصاد صحبت می‌کند.
ترامپ نیز از سوی خود فشار مستقیمی بر فدرال رزرو وارد کرده است. او در ماه های اخیر بارها از پاول خواسته که نرخ بهره را به سرعت کاهش دهد و حتی از سمت خود استعفا کند. همچنین ترامپ تهدید کرده که لیزا کوک، یکی از فرمانداران فدرال رزرو را در صورت عدم استعفا اخراج خواهد کرد. این فشارها بی‌سابقه بر فدرال رزرو توسط رییس جمهور ایالات متحده، استقلال بانک مرکزی آمریکا را به چالش کشیده‌اند.
با این حال، پاول در سخنرانی خود تأکید کرد که “سیاست پولی در مسیر از پیش تعریف‌شده‌ای قرار ندارد. اعضای FOMC این تصمیمات را صرفاً بر اساس ارزیابی خود از داده‌ها و پیامدهای آن برای چشم‌انداز اقتصادی و تعادل ریسک‌ها خواهند گرفت. ما هرگز از این رویکرد منحرف نخواهیم شد.” این بیانیه به وضوح نشان‌دهنده مقاومت فدرال رزرو در برابر فشارهای سیاسی و حفظ استقلال در تصمیم‌گیری است.
بازارهای مالی و واکنش به سخنرانی پاول
واکنش بازارهای مالی به سخنرانی پاول فوری و مثبت بود. شاخص S&P 500 با رشد ۱.۵ درصدی، شاخص داوجونز با افزایش ۱.۹ درصدی به رکورد جدید رسید و نزدک کامپوزیت نیز با جبران کاهش‌های چند روز گذشته، ۱.۹ درصد رشد کرد. این واکنش‌ها نشان‌دهنده انتظار مثبت بازار از کاهش نرخ بهره در آینده نزدیک است.
از طرف دیگر، شاخص دلار یک ریزش سنگین را تجربه کرد و در مقابل طلا، یورو/دلار، پوند/دلار و بازار ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین و اتریوم رشد بسیار خوبی را تجربه کردند. دلیل رشد این دارایی‌ها، تاثیر کاهش نرخ بهره بر بازارهای موازی دلار است که به وضوح در چارت قیمتی نمادهای مختلف قابل مشاهده است.
سرمایه‌گذاران که ماه‌ها منتظر سیگنال‌های واضح از فدرال رزرو بودند، اکنون با اطمینان بیشتری به آینده نگاه می‌کنند. کاهش نرخ بهره معمولاً منجر به افزایش قیمت سهام می‌شود زیرا هزینه استقراض کاهش یافته و شرکت‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های خود را افزایش دهند. همچنین سرمایه‌گذاران از اوراق قرضه با بازده پایین‌تر به سمت بازار سهام جذب می‌شوند.
اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که کاهش نرخ بهره در شرایط فعلی ممکن است دوطرفه باشد. اگر تورم دوباره شروع به افزایش کند یا اقتصاد نشان‌هایی از بهبود نشان دهد، فدرال رزرو ممکن است مجبور شود مسیر خود را تغییر دهد و دوباره نرخ‌ها را افزایش دهد. چنین سناریویی می‌تواند آسیب جدی به اعتبار بانک مرکزی وارد کند و بازارها را دچار نوسان‌های شدید نماید.
چشم‌انداز آینده: درس‌هایی از سال گذشته
مقایسه وضعیت امسال با سال گذشته درس‌های مهمی ارائه می‌دهد. سال ۲۰۲۴ پاول در جکسون هول سیگنال کاهش نرخ بهره را داد و در ماه‌های بعد فدرال رزرو سه بار نرخ بهره را کاهش داد. این کاهش‌ها موفق بود زیرا تورم در حال کاهش بود و بازار کار نشان‌هایی از سرد شدن نشان می‌داد. اما امسال شرایط پیچیده‌تر است.
برخلاف سال گذشته که مسیر نسبتاً روشنی پیش رو بود، امسال فدرال رزرو با ترکیب پیچیده‌ای از چالش‌ها روبرو است. تعرفه‌های ترامپ در حال افزایش قیمت‌ها هستند که ممکن است تورم را دوباره بالا ببرد. در عین حال، کاهش شدید مهاجرت و کند شدن رشد اقتصادی نگرانی‌هایی درباره بازار کار ایجاد کرده است. این دوگانگی سیاست‌گذاری پولی را بسیار دشوار کرده است.
سناریوهای مختلف برای ماه‌های آینده وجود دارد. در بهترین حالت، فدرال رزرو می‌تواند با کاهش محتاطانه نرخ بهره، از بازار کار حمایت کند بدون اینکه تورم دوباره افزایش یابد. اما اگر تعرفه‌ها به طور گسترده‌تری اعمال شوند یا تأثیرات تورمی آن‌ها بیش از حد انتظار باشد، فدرال رزرو ممکن است مجبور شود سیاست خود را تجدیدنظر کند. همچنین اگر فشارهای سیاسی ترامپ بر استقلال بانک مرکزی افزایش یابد، اعتبار تصمیمات فدرال رزرو ممکن است خدشه‌دار شود.
نتیجه‌گیری
نشست جکسون هول امسال نقطه عطفی در سیاست پولی آمریکا محسوب می‌شود. پاول با ارائه سیگنال‌های واضح درباره کاهش نرخ بهره، مسیر جدیدی را برای فدرال رزرو ترسیم کرده است. اما این مسیر پر از چالش و پیچیدگی است. تعرفه‌های ترامپ، فشارهای سیاسی بر استقلال بانک مرکزی و شرایط دوگانه اقتصاد آمریکا، همگی عواملی هستند که باید در تصمیمات آینده لحاظ شوند.
تجربه سال گذشته نشان داد که سیگنال‌های جکسون هول می‌توانند به واقعیت تبدیل شوند، اما شرایط امسال پیچیده‌تر و غیرقابل پیش‌بینی‌تر است. موفقیت فدرال رزرو در ماه‌های آینده نه تنها به درک صحیح از داده‌های اقتصادی بلکه به حفظ استقلال در برابر فشارهای سیاسی و مدیریت هوشمندانه انتظارات بازار نیز بستگی خواهد داشت. آنچه مسلم است، تصمیماتی که در هفته‌ها و ماه‌های آینده اتخاذ خواهد شد، نه تنها بر اقتصاد آمریکا بلکه بر اقتصاد جهانی تأثیر عمیقی خواهد گذاشت.
