پس از چندین سال، دولت فدرال ایالات متحده یکبار دیگر با تعطیلی مواجه شد. این بار، بنبست سیاسی میان کاخ سفید و کنگره در شب سهشنبه هشتم مهر ۱۴۰۴ به اوج خود رسید و با فرا رسیدن نیمهشب، بودجه موقت دولت منقضی شد. این اتفاق نخستین تعطیلی دولت آمریکا از سال ۲۰۱۸ به شمار میرود و اختلافات عمیق میان دموکراتها و جمهوریخواهان را به نمایش گذاشت. ناتوانی کنگره در تصویب لایحه تخصیص بودجه برای تأمین مالی فعالیتهای دولت، زنگ خطری برای اقتصاد بزرگ جهان به صدا درآورد.
این تعطیلی با موارد مشابه در گذشته تفاوتهای اساسی دارد. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، پیش از رأیگیری نهایی در سنا هشدار داده بود که در صورت عدم تصویب بودجه مورد نظرش، به جای فرستادن کارمندان فدرال به مرخصی اجباری، آنها را به طور دائمی اخراج خواهد کرد. این تهدید، ابعاد جدیدی به بحران افزود و نگرانیها درباره آینده صدها هزار کارمند دولتی و خانوادههایشان را دوچندان کرد. کاخ سفید ساعاتی پس از آغاز رسمی تعطیلی اعلام کرد که اخراج گسترده کارمندان فدرال را فوراً و ظرف یکی دو روز آینده آغاز خواهد کرد.
ریشههای اختلاف: چرا کنگره نتوانست به توافق برسد؟
اختلاف اصلی میان دو حزب بر سر موضوع یارانههای مراقبتهای بهداشتی شکل گرفت. دموکراتها خواستار تمدید یارانههای بیمه درمانی و سلامت برای آمریکاییهای کمدرآمد هستند که قرار است منقضی شوند. به اعتقاد آنها، عدم تمدید این یارانهها هزینههای بسیار بالاتری را برای میلیونها شهروند آمریکایی به همراه خواهد داشت. دموکراتها تأکید میکنند که تضمین بودجه بیمه درمانی و سلامت پیششرط موافقت آنها با هرگونه لایحه بودجه است و حاضر به عقبنشینی از این موضع نیستند.
از سوی دیگر، جمهوریخواهان که کنترل هر دو مجلس کنگره و کاخ سفید را در اختیار دارند، طرح موقت خود را مطرح کردند که بر اساس آن دولت تا اواسط نوامبر با بودجه فعلی به کار خود ادامه دهد. اما این طرح هیچ برنامه مشخصی برای رفع نگرانیهای دموکراتها درباره یارانههای بهداشتی ارائه نمیداد. دموکراتها میگویند که تلاشهای آنها برای مذاکره با جمهوریخواهان درباره این مزایا تاکنون موفقیتآمیز نبوده و طرف مقابل حتی برای گفتگو قدمی پیش نگذاشته است. کریس مورفی، سناتور دموکرات از ایالت کانتیکت، با انتقاد از جمهوریخواهان گفت: “چرا آنها از مذاکره خودداری میکنند؟ من هرگز چنین چیزی را در زندگیام ندیدهام.”
ابعاد تعطیلی: چه بخشهایی تعطیل و چه بخشهایی فعال میمانند؟
تعطیلی دولت به معنای توقف کامل همه فعالیتهای دولتی نیست، اما تأثیرات گستردهای بر زندگی روزمره شهروندان دارد. مکانهای گردشگری مانند بنای یادبود واشنگتن تعطیل شدند و برخی وبسایتهای رسمی از کار بازایستادند. انتشار دادههای کلیدی مربوط به اشتغال و آمارهای اقتصادی مهم از جمله گزارشهای تولید ناخالص داخلی که برای تصمیمگیریهای سیاستگذاران و سرمایهگذاران حیاتی است، در دوران تعطیلی متوقف شد. این موضوع میتواند عدم قطعیت در بازارهای مالی را افزایش دهد.
با این حال، برخی بخشهای حیاتی به فعالیت خود ادامه میدهند. دو میلیون نیروی نظامی آمریکا در پستهای خود باقی میمانند، هرچند تا پایان تعطیلی حقوقی دریافت نخواهند کرد. ماموران افبیآی، اداره مبارزه با مواد مخدر، گارد ساحلی و سایر نهادهای اجرای قانون فدرال به فعالیت خود ادامه میدهند. اداره تأمین اجتماعی نیز به پرداخت مستمری بازنشستگان و از کارافتادگان ادامه خواهد داد، اما ۱۲ درصد از نیروی کار خود را به مرخصی اجباری میفرستد. بیش از ۱۳ هزار کنترلکننده ترافیک هوایی و اکثر کارکنان اداره امنیت حملونقل آمریکا نیز در پستهای خود باقی میمانند تا اختلال در پروازها به حداقل برسد.
موج اخراجها: سرنوشت نامعلوم صدها هزار کارمند فدرال
یکی از جنجالیترین جنبههای این تعطیلی، تهدید ترامپ به اخراج گسترده کارمندان فدرال است. براساس برنامههای اعلام شده، حدود ۵۸۷ هزار کارمند فدرال قرار است به مرخصی اجباری فرستاده شوند. این رقم میتواند به ۷۵۰ هزار نفر نیز برسد. کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، اعلام کرد که دولت در نظر دارد اخراج گسترده کارمندان فدرال را فوراً و ظرف یکی دو روز آینده آغاز کند. این اقدام بیسابقهترین تعدیل نیروی کار فدرال در تقریباً ۸۰ سال گذشته خواهد بود.
اطلاعیههای مرخصی از صبح روز چهارشنبه نهم مهر آغاز شد و برخی افراد که به محل کار رفته بودند ساعتها در انتظار دریافت این سند بودند. مرخصی اجباری به معنای این است که کارکنان به طور موقت از کار کنار گذاشته میشوند و به خانه میروند، شبیه یک تعطیلات اجباری. این کارمندان در این مدت حقوق دریافت نمیکنند و دستمزدشان به صورت معوقه پس از پایان تعطیلی به آنها پرداخت خواهد شد. تعداد کارمندان مرخصیشده در هر وزارتخانه متفاوت است: وزارت جنگ ۳۳۴ هزار و ۹۰۴ نفر از ۷۴۱ هزار و ۴۷۷ کارمند غیرنظامی، وزارت کشاورزی ۴۲ هزار و ۲۵۶ نفر از ۸۵ هزار و ۹۰۷ کارمند، و وزارت بازرگانی ۳۴ هزار و ۷۱۱ نفر از ۴۲ هزار و ۹۸۴ کارمند خود را به مرخصی اجباری میفرستند.
تأثیر بر احساسات مصرفکننده: آغاز یک چرخه منفی اقتصادی
دانیل هورنونگ، کارشناس تحقیقات سیاست اقتصادی دانشگاه استنفورد، هشدار میدهد که روند تعدیل نیروی دولت، حتی اگر در ادامه متوقف هم بشود، باز هم مشخص نیست که چه زمانی این اتفاق خواهد افتاد و این تأثیرات بسیاری بر اقتصاد ایالات متحده خواهد داشت. دولت فدرال بزرگترین کارفرمای آمریکاست و تعطیلی آن میتواند موجهای شوک اقتصادی گستردهای ایجاد کند. به عقیده کارشناسان، تعطیلی دولت شامل مرخصی اجباری و اخراج کارمندان، از این رو که حس امنیت را در شماری از کارمندان از بین میبرد، میتواند در ماههای آینده در میزان خرج کردن و هزینه کردن مصرفکنندگان تأثیر داشته باشد و آن را کاهش دهد.
مایکل کلاین، استاد امور اقتصاد بینالملل در دانشگاه تافتس ماساچوست، تأکید میکند که مصرفکنندهها به دلیل نگرانی از آینده، شروع خواهند کرد خرج کردن خود را کمتر کنند. این امر باعث خواهد شد افراد بیکار خریدهای خود را به خصوص برای اقلام گرانقیمت به تعویق بیندازند. کاهش مصرف خانوار، که موتور اصلی رشد اقتصادی آمریکاست، میتواند به رکود اقتصادی منجر شود. وقتی صدها هزار کارمند فدرال نگران از دست دادن شغل یا عدم دریافت حقوق باشند، به طور طبیعی هزینههای خود را محدود میکنند و این موضوع بر کسبوکارهای محلی و اقتصاد کلان تأثیر منفی میگذارد.
فشار بر کسبوکارهای کوچک و قطع جریان وامها
اداره کسبوکارهای کوچک آمریکا، که نقش حیاتی در حمایت از بنگاههای اقتصادی کوچک دارد، ۲۴ درصد از کارکنان خود را به مرخصی اجباری میفرستد. این سازمان دیگر وامهای جدید را برای خرید تجهیزات یا بهسازی ساختمانها تأیید نخواهد کرد. با این حال، اعطای وام به کسبوکارهایی که از بلایای طبیعی آسیب دیدهاند ادامه خواهد یافت. این محدودیت در زمانی اتفاق میافتد که بسیاری از کسبوکارهای کوچک برای بقا و رشد به این وامها نیاز دارند.
قطع جریان وامها و کمکهای مالی دولتی میتواند موج ورشکستگی در میان کسبوکارهای کوچک را به راه بیندازد. این بنگاهها که اغلب حاشیه سود کمی دارند و به نقدینگی وابستهاند، در صورت عدم دسترسی به منابع مالی دولتی ممکن است مجبور به تعطیلی شوند. آژانس مدیریت بحران فدرال نیز حدود ۴ هزار نفر از کارکنان خود را به مرخصی اجباری خواهد فرستاد، هرچند با ۲.۳ میلیارد دلار در صندوق امداد بلایای طبیعی، در صورت نیاز میتواند به فعالیت ادامه دهد. اما کاهش نیروی انسانی میتواند کارایی پاسخگویی به بحرانها را کاهش دهد.
تعطیلی طولانیمدت: شکست چهارمین تلاش و ادامه بنبست
در روز جمعه ۱۱ مهر، چهارمین تلاش مجلس سنای آمریکا برای تصویب بودجه دولت با شکست مواجه شد. طرح جمهوریخواهان برای بازگرداندن بودجه دولت در رأیگیری سنا با نتیجه ۵۴ به ۴۴ به حد نصاب ۶۰ رأی لازم نرسید و به این ترتیب تعطیلی دولت ایالات متحده به هفته دوم کشید. این شکست نشان میدهد که شکاف میان دو حزب عمیقتر از آن است که با مذاکرات سطحی قابل حل باشد. جان تون، رهبر جمهوریخواه سنا، ابراز امیدواری کرد که طی آخر هفته فرصت فکر کردن برای دموکراتها پیش بیاید و شاید برخی از این گفتگوها منجر به اتفاقی شود که بتوانند رأیها را جمع کرده و بالاخره این موضوع را تصویب کنند.
مجلس سنا برنامهای برای برگزاری جلسه در صحن طی تعطیلات آخر هفته نداشت و رأیگیری روز جمعه برای یافتن یک راهحل کوتاهمدت آخرین فرصت این هفته برای پایان دادن به بحران بود. با تشدید بحران مالی و ادامه تعطیلی، پیامدهای اقتصادی و اداری این اقدام سنگینتر میشود. دموکراتها همچنان بر موضع خود پافشاری میکنند و معتقدند که جمهوریخواهان به دنبال “حکمرانی و نه حکومتداری” هستند. آنها میگویند دونالد ترامپ “به دنبال به تعطیلی کشاندن” دولت بوده است تا از این فرصت برای ادامه اخراج کارمندان فدرال و انحلال کردن نهادها و موسسات دولتی استفاده کند.
فشار بر دستگاه قضایی و تهدید عدالت
دستگاه قضایی فدرال نیز از تعطیلی دولت در امان نمانده است. این دستگاه هفته گذشته هشدار داد که در صورت عدم تصویب بودجه، ممکن است از جمعه ۱۱ مهر دیگر بودجه کافی برای ادامه کامل فعالیت نداشته باشد. این وضعیت با تعطیلی دولت در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ متفاوت است، زیرا در آن زمان دادگاهها توانستند پنج هفته بدون بودجه به کار ادامه دهند. اما این بار منابع مالی محدودتر است و دادگاهها ممکن است مجبور به تعطیلی یا کاهش شدید فعالیتهای خود شوند.
تعطیلی یا کاهش فعالیت دادگاههای فدرال میتواند به تأخیر در رسیدگی به پروندهها، از جمله پروندههای جنایی مهم و دعاوی حقوقی شهروندان منجر شود. این موضوع نه تنها بر عدالت تأثیر میگذارد، بلکه میتواند اعتماد عمومی به نهادهای قضایی را نیز کاهش دهد. کارمندان دادگاههای مهاجرت که وزارت دادگستری آنها را اداره میکند، عمدتا سر کار خواهند ماند، زیرا ترامپ “مهاجرت غیرقانونی” را وضعیت اضطراری ملی اعلام کرده است. این تصمیم نشان میدهد که اولویتهای سیاسی دولت ترامپ چگونه بر تخصیص منابع در دوران بحران تأثیر میگذارد.
تأثیر بر سیاست مهاجرتی و تشدید اقدامات اجرایی
یکی از حوزههایی که کمتر تحت تأثیر تعطیلی دولت قرار گرفته، بخش اجرای قوانین مهاجرت است. کارمندانی که با مقامات ایالتی و محلی برای هماهنگی دستگیری مهاجران ارتباط دارند به فعالیت خود ادامه خواهند داد. ماموران گشت مرزی و اجرای قانون مهاجرت در پستهای خود باقی میمانند و اکثر ماموران گمرک نیز به خدمت ادامه خواهند داد. دریافت تعرفههای گمرکی نیز متوقف نخواهد شد. این تداوم فعالیت نشان میدهد که دولت ترامپ حتی در دوران بحران مالی، سیاستهای سختگیرانه مهاجرتی خود را ادامه میدهد.
در همین راستا، دولت آقای ترامپ روز جمعه ۲.۱ میلیارد دلار از بودجه حملونقل عمومی شیکاگو را مسدود کرد و یک شهر دموکرات دیگر را از منابع مالی محروم کرد. این اقدام به عنوان بخشی از استراتژی فشار بر شهرهای دموکراتنشین تلقی میشود که از سیاستهای مهاجرتی ترامپ حمایت نمیکنند. چنین اقدامات یکجانبهای نشان میدهد که تعطیلی دولت فراتر از یک بحران بودجهای است و به ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی خاص تبدیل شده است. این موضوع میتواند روابط میان دولت فدرال و دولتهای ایالتی و محلی را بیش از پیش تیره کند.
واکنشهای سیاسی: جنگ لفظی و افزایش تنشها
فضای سیاسی واشنگتن در طول این بحران به شدت آشفته و پرتنش بوده است. کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، موضعگیری دموکراتها را “یک خرابکاری عمدی علیه کشور ما” خواند و از آنها خواست فوراً به درخواست مردم آمریکا دولت را بازگشایی کنند. از سوی دیگر، جی دی ونس، معاون ترامپ، در اقدامی غیرمنتظره به محل کنفرانس خبری کاخ سفید آمد و از دموکراتها خواست با موافقت بر سر لایحه موقت بودجه، به تعطیلی دولت خاتمه دهند و مانع از اخراجهای گسترده شوند. این حضور نشان میدهد که دولت ترامپ تلاش میکند فشار افکار عمومی را بر دموکراتها افزایش دهد.
دموکراتها اما از این اتهامات به شدت دفاع کرده و جمهوریخواهان را مسئول بحران میدانند. سناتورهای دموکرات در جریان نطقهای پیش از رأیگیری نهایی گفتند که از نظر آنها دونالد ترامپ “به دنبال به تعطیلی کشاندن” دولت بوده است تا از این فرصت برای ادامه اخراج کارمندان فدرال و انحلال کردن نهادها و موسسات دولتی استفاده کند. کریس مورفی تأکید کرد: “موضوع این است که دولت زمانی باز خواهد شد که جمهوریخواهان جدی درباره گفتگو با دموکراتها عمل کنند.” این جنگ لفظی نشان میدهد که شکاف میان دو حزب فراتر از اختلافات بودجهای است و به نبردی بر سر هویت و آینده سیاسی آمریکا تبدیل شده است.
جمعبندی: بحرانی که پایان ندارد
تعطیلی دولت ایالات متحده در سال ۲۰۲۵ نشان داد که سیستم سیاسی آمریکا با چالشهای جدی روبهروست. بنبست میان کاخ سفید و کنگره بر سر بودجه، فراتر از یک اختلاف مالی ساده است و ریشه در تفاوتهای بنیادین دو حزب درباره نقش دولت، سیاستهای اجتماعی و اولویتهای ملی دارد. با شکست چهارمین تلاش برای تصویب بودجه و ورود تعطیلی به روز چهارم، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی این بحران روز به روز سنگینتر میشود. صدها هزار کارمند فدرال در انتظار تعیین سرنوشت خود هستند، کسبوکارهای کوچک از منابع مالی محروم شدهاند و اعتماد عمومی به نهادهای دولتی در حال کاهش است.
تأثیرات اقتصادی این تعطیلی نیز قابل چشمپوشی نیست. کاهش احساسات مصرفکننده، قطع جریان وامها، عدم انتشار دادههای اقتصادی کلیدی و اختلال در خدمات عمومی همگی میتوانند به رکود اقتصادی منجر شوند. در حالی که خوشبینی کمی برای حل سریع بحران وجود دارد، سؤال اصلی این است که آیا رهبران سیاسی آمریکا حاضرند منافع حزبی خود را فدای منافع ملی کنند یا خیر. تا زمانی که این اتفاق نیفتد، سایه تعطیلی دولت بر اقتصاد و جامعه آمریکا سنگینی خواهد کرد و شاید این بحران به نقطه عطفی در تاریخ سیاسی این کشور تبدیل شود که نشان دهد چگونه قطبیشدن سیاسی میتواند حتی قدرتمندترین دموکراسیهای جهان را به چالش بکشد.
