بازگشت پرطمطراق ترامپ به لندن
دونالد ترامپ در دومین سفر رسمی خود به بریتانیا، بار دیگر صحنه سیاست بینالمللی را با حضور در قلعه وینزر تحت تاثیر قرار داد. این سفر که با استقبال شاهانه چارلز سوم همراه بود، فراتر از یک دیدار دیپلماتیک معمولی، نمادی از پیچیدگیهای روابط فراآتلانتیک در عصر جدید محسوب میشود.
ضیافت باشکوه ۱۷ سپتامبر در تالار سنت جرج، با حضور مدیران غولهای فناوری از جمله تیم کوک، دمیس هاسابیس و سم آلتمن، نشاندهنده تلاش بریتانیا برای تقویت پیوندهای اقتصادی با آمریکا بود. این رویداد در حالی برگزار شد که هر دو کشور با چالشهای جدی در حوزههای مختلف اقتصادی و سیاسی روبهرو هستند.
شکوه سلطنتی و دیپلماسی نمادین
مراسم استقبال از ترامپ در قلعه وینزر با تمام تشریفات سلطنتی برگزار شد؛ ارابههای اسب، گاردهای افتخاری نظامی و ضیافتی در تالاری که سقف آن با نشانهای خانوادگی شوالیههای گارتر از سال ۱۳۴۸ میلادی مزین شده بود. این نمایش شکوه، بیش از یک پروتکل معمولی، پیامی راهبردی از سوی لندن به واشنگتن محسوب میشد.
ترامپ که این سفر را «یکی از بزرگترین افتخارات زندگی خود» توصیف کرد، بر «پیوند جاودانه» آمریکا و بریتانیا تأکید نمود. او این روابط را به دو بیت از یک شعر تشبیه کرد که هرکدام بهتنهایی زیبا هستند اما در اصل برای با هم خوانده شدن خلق شدهاند.
پادشاه چارلز نیز از تاریخ ۲۵۰ساله روابط دو کشور یاد کرد و بر اهمیت اتحاد دفاعی و امنیتی آنها در مقابله با تهدیدات معاصر، بهویژه تجاوز روسیه به اوکراین، تأکید نمود. این سخنان در حالی بیان شد که نگرانیهایی درباره کافی نبودن فشار آمریکا بر ولادیمیر پوتین برای ورود به مذاکرات صلح وجود داشت.
بسته ۱۵۰ میلیارد پوندی: اقتصاد در خدمت دیپلماسی
یکی از برجستهترین دستاوردهای این سفر، اعلام بستهای ۱۵۰ میلیارد پوندی (۲۰۴.۸۷ میلیارد دلار) سرمایهگذاری بود که دولت بریتانیا آن را بزرگترین بسته سرمایهگذاری تجاری تاریخ از یک سفر دولتی خواند. این رقم شامل تعهد بلندمدت ۱۰۰ میلیارد پوندی شرکت سرمایهگذاری خصوصی بلکستون و ۳.۹ میلیارد پوند سرمایهگذاری شرکت پرولوگیس در بخش علوم زیستی و صنایع پیشرفته بود.
دولت استارمر که پس از چند لغزش سیاسی با انتقادهای جدی روبهروست، تلاش دارد منافع اقتصادی این سفر را برجسته کند. او که با وعده احیای اقتصاد راکد و بهبود معیشت میلیونها بریتانیایی به نخستوزیری رسیده، اعلام کرد این سرمایهگذاریها حدود ۷۶۰۰ شغل جدید ایجاد خواهد کرد.
در مقابل، دولت بریتانیا نیز مجموعهای از سرمایهگذاریهای این کشور در آمریکا را تشریح کرد و بر سرمایهگذاری ۳۰ میلیارد دلاری شرکت داروسازی GSK در تحقیق و توسعه در ایالات متحده تأکید نمود. این تبادل سرمایهگذاری نشاندهنده تلاش هر دو کشور برای تعمیق پیوندهای اقتصادی در دوران پرتنش کنونی است.
حضور غولهای فناوری: نقش بخش خصوصی در دیپلماسی
حضور مدیران عامل برجسته حوزه فناوری در ضیافت رسمی، از جمله تیم کوک از اپل، دمیس هاسابیس از گوگل دیپمایند و سم آلتمن از اوپنایآی، نشاندهنده اهمیت روزافزون بخش خصوصی در روابط بینالمللی است. این حضور همچنین بر نقش کلیدی فناوری در آینده همکاریهای آمریکا و بریتانیا تأکید میکند.
پاسکال سوریو، مدیرعامل شرکت داروسازی آسترازنکا که باارزشترین شرکت در بورس اوراق بهادار لندن محسوب میشود، نیز در این مراسم حاضر بود. این حضور نمادین از اهمیت صنایع دارویی و بیوتکنولوژی در روابط تجاری دو کشور حکایت دارد.
حضور نیک فالدو، گلفباز انگلیسی و دارنده شش قهرمانی بزرگ، نیز با توجه به علاقه شخصی ترامپ به ورزش گلف، نشاندهنده توجه به جنبههای شخصی و فرهنگی روابط دیپلماتیک بود. این ترکیب از شخصیتهای مختلف نشان میدهد که دیپلماسی مدرن فراتر از مذاکرات سیاسی صرف، شامل ابعاد اقتصادی، فناورانه و فرهنگی نیز میشود.
اختلافات راهبردی: اوکراین و خاورمیانه
علیرغم نمایش وحدت در مراسم رسمی، اختلافات جدی بین لندن و واشنگتن در مسائل کلیدی بینالمللی وجود دارد. در مورد اوکراین، استارمر تلاش دارد حمایت آمریکا از این کشور را حفظ کند، در حالی که ترامپ از عدم تمایل ولادیمیر پوتین به مذاکره انتقاد کرده اما از اعمال تحریمهای تازه علیه روسیه خودداری کرده است.
پادشاه چارلز در سخنان خود بر اهمیت ایستادگی در برابر استبداد تأکید کرد و گفت: «ما در دو جنگ جهانی در کنار هم برای شکست نیروهای استبداد جنگیدیم. امروز، زمانی که استبداد بار دیگر اروپا را تهدید میکند، ما و متحدانمان در حمایت از اوکراین در کنار هم ایستادهایم.» با این حال، او همچنین از تعهد شخصی ترامپ برای یافتن راهحلهایی برای سختترین منازعات جهان تقدیر کرد.
در مورد جنگ غزه نیز دو رهبر اختلاف جدی دارند؛ استارمر اعلام کرده بریتانیا بهزودی کشور فلسطین را در سازمان ملل به رسمیت خواهد شناخت، اقدامی که کاملاً در تضاد با سیاستهای آمریکا در قبال اسرائیل است. این اختلافات نشان میدهد که علیرغم پیوندهای تاریخی، هر دو کشور در مسائل مهم بینالمللی دیدگاههای متفاوتی دارند.
واکنشهای داخلی: بین حمایت و اعتراض
سفر ترامپ با واکنشهای متضادی در بریتانیا روبهرو شد. در حالی که دولت بریتانیا این سفر را نماد «استحکام روابط ویژه» با آمریکا میداند، منتقدان در خیابانها حضور یافتند. فعالان معترض، همزمان با ورود ترامپ در وینزر تجمع کردند و تصاویر او را همراه با جفری اپستین، مجرم جنسی بدنام، بر دیوار قلعه وینزر انداختند.
ائتلاف «توقف ترامپ» نیز در لندن تظاهراتی برگزار کرد و فعالان اعلام کردند که در اعتراض به «انتخاب دولت خود برای افتخار دادن به فردی که حقوق بشر را در آمریکا و جهان نقض میکند» تجمع میکنند. این اعتراضات نشاندهنده تقسیم افکار عمومی بریتانیا درباره دعوت دوباره ترامپ و استقبال سلطنتی از او است.
از سوی دیگر، حامیان این سفر بر اهمیت حفظ روابط راهبردی با آمریکا، صرفنظر از شخصیت رئیسجمهور، تأکید میکنند. آنها معتقدند که منافع ملی بریتانیا ایجاب میکند تا روابط با بزرگترین متحد اقتصادی و نظامی خود را حفظ کند.
اعتراضات خیابانی و افکار عمومی
سفر ترامپ با اعتراضات گستردهای در خیابانهای لندن مواجه شد. فعالان معترض تصاویر او را همراه با جفری اپستین بر دیوار قلعه وینزر انداختند و ائتلاف «توقف ترامپ» تظاهراتی در لندن برگزار کرد. این اعتراضات نشاندهنده دودستگی افکار عمومی بریتانیا درباره پذیرایی از ترامپ است.
منتقدان این سفر را «افتخار دادن به فردی که حقوق بشر را نقض میکند» توصیف کردند و خواهان توقف این نوع پذیراییها شدند. این اعتراضات، فشار اضافی بر دولت استارمر وارد کرد که پیش از این نیز با انتقادات جدی درباره عملکردش روبهرو بوده است.
برنامهریزی سفر به گونهای بود که ترامپ از تماس مستقیم با معترضان دور نگه داشته شود، اما این اعتراضات پیام روشنی به دولتهای دو کشور مخابره کرد مبنی بر اینکه بخشی از افکار عمومی با این نوع روابط مخالف است.
لحظات طنزآمیز و ابعاد شخصی
یکی از جنبههای جالب این سفر، لحظات طنزآمیز و صمیمی بین ترامپ و خاندان سلطنتی بود. ترامپ از حافظه قوی پادشاه چارلز شگفتزده شد و به شوخی گفت: «بعضی از آنها اسمهای عجیب و غریبی داشتند مثل ایکس، وای، زد، خط تیره ۲-۳. اما شاه همهشان را میشناخت. یا دستکم فکر میکنم چنین بود، چون کسی اعتراضی نکرد!»
او همچنین شاهزاده ویلیام را «شخصیتی برجسته و فوقالعاده» خواند و از همسرش، شاهدخت کیت، با عبارتهایی چون «بسیار درخشان و بسیار زیبا» ستایش کرد. این اظهارات در حالی بود که شاهدخت اوایل امسال اعلام کرده بود بیماری سرطانش رو به بهبود است.
ترامپ در آغاز ضیافت مجلل دولتی در سخنانی طنزآمیز گفت که امیدوار است هیچ رئیسجمهور دیگر از آمریکا چنین افتخاری دوباره نصیبش نشود. این لحظات شخصی و صمیمی نشان میدهد که علیرغم اختلافات سیاسی، روابط انسانی و فرهنگی بین رهبران دو کشور همچنان قوی است.
نتیجهگیری: فرصتها و چالشها
سفر ترامپ به بریتانیا در شرایطی انجام شد که هر دو کشور با چالشهای داخلی و بینالمللی مهمی روبهرو هستند. برای بریتانیا، این سفر فرصتی برای جذب سرمایهگذاری و تقویت جایگاه اقتصادی پس از برکسیت محسوب میشود. دولت استارمر امیدوار است با تعمیق روابط اقتصادی با آمریکا، بتواند اقتصاد راکد کشور را احیا کند.
برای آمریکا نیز، حفظ روابط قوی با بریتانیا در شرایطی که با چالشهای جدی در اروپا و آسیا روبهروست، اهمیت راهبردی دارد. بریتانیا همچنان یکی از مهمترین متحدان آمریکا در ناتو و شورای امنیت سازمان ملل محسوب میشود.
با این حال، اختلافات بر سر مسائل کلیدی بینالمللی نشان میدهد که روابط «ویژه» دو کشور در دوران جدیدی وارد شده است. موفقیت در مدیریت این اختلافات و یافتن زمینههای مشترک، تعیینکننده آینده این روابط خواهد بود. تعامل بین بخشهای خصوصی دو کشور، بهویژه در حوزههای فناوری و انرژی، میتواند پلی برای عبور از اختلافات سیاسی باشد.
