تاکنون وضعیت بازار ارزهای دیجیتال در ایران بسیار مبهم بود و کاربران و سرمایهگذاران کریپتو با شکوتردید فعالیتهای خود را انجام میدادند. همچنین، همهساله خبرهای متفاوتی در این زمینه منتشر میشدند که علاقهمندان به رمزارزها را دچار تشویش میکردند. بااینحال، در سیزدهم آذرماه ۱۴۰۳، خبرهای امیدوارکنندهای از نشست هیئت عالی بانک مرکزی منتشر شد که هیجان فراوانی را در این حوزه ایجاد کرد. همچنین، صحبتهای وزیر اقتصاد نیز نویدبخش آیندهای سبز برای رمزارزها در ایران بود. ازاینرو، در این مطلب از دلتا کالج، بهسراغ اخبار و قوانین جدید این حوزه رفتهایم تا ببینیم که آیا ارزهای دیجیتال میتوانند ایران را به مسیر اقتصاد جهانی بازگردانند یا خیر.
فهرست مطالب:
- تحول در قوانین ارزهای دیجیتال؛ مسیر جدید بانک مرکزی ایران
- مدیریت هوشمند ارزهای دیجیتال؛ رویکردهای جدید وزیر اقتصاد
- تحول دیجیتال در بورس: برنامهها و چشمانداز حجتالله صیدی
- ممنوعیت ارزهای دیجیتال چه تبعاتی برای اقتصاد ایران دارد؟
- آیا نجات اقتصاد کشور با ارز دیجیتال ممکن است؟
- نقش ارز دیجیتال بانک مرکزی در آینده اقتصاد ایران
- سخن پایانی؛ حرکت اقتصاد ایران بهسوی افقهای نوآوری
تحول در قوانین ارزهای دیجیتال؛ مسیر جدید بانک مرکزی ایران
بانک مرکزی ایران بهتازگی سندی جدید را منتشر کرده است که چارچوب مشخصی را برای فعالیت در زمینه ارزهای دیجیتال ترسیم میکند. این سند که پس از ۵ سال تحقیق و بررسی و همچنین، با مشورت تمام دستگاههای اجرایی مرتبط و تشکلهای تخصصی صنفی و کارفرمایی تدوین شده است، توسط نوشآفرین مومن واقفی، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی، معرفی شد.
دستهبندی داراییهای دیجیتال
بر اساس این سند، داراییهای دیجیتال به ۳ دستهی اصلی تقسیم شدهاند:
- توکنهای معاملاتی: این توکنها برای معامله در بازارهای دیجیتال به کار میروند.
- توکنهای دارایی: این توکنها نمایانگر مالکیت بر داراییهای واقعی، مانند طلا و فلزات گرانبها هستند.
- توکنهای کاربردی: این توکنها برای دسترسی به خدمات و محصولات خاص طراحی شدهاند.
پول دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
در این سند، به مقوله پول دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) توجه ویژهای شده است. همچنین، بانک مرکزی مقررات مربوط به انتشار توکنهای با پشتوانه طلا و فلزات گرانبها را اعلام خواهد کرد. مسئولیت تدوین مقررات توکنهای دارایی به سازمان بورس محول شده است که با هماهنگی وزارت اقتصاد انجام میشود.
حفظ حاکمیت پول ملی و شفافیت مالی
یکی از محورهای اصلی سند جدید بانک مرکزی، تأکید بر حفظ حاکمیت ریال و حفاظت از پول ملی است. این هدف با شفافسازی جریان تراکنشهای مالی و تضمین کنترل و نظارت دقیق بر فعالیتهای مرتبط با ارزهای دیجیتال تحقق مییابد. این چارچوب بهمنظور ایجاد شفافیت بیشتر در مبادلات مالی و حفظ ثبات اقتصادی کشور مطرح شده است و تلاش میکند تا از هرگونه فعالیتهای غیرقانونی و پولشویی جلوگیری کند.
مدیریت هوشمند ارزهای دیجیتال؛ رویکردهای جدید وزیر اقتصاد
وزیر اقتصاد، دکتر عبدالناصر همتی، در نخستین رویداد ملی ارزهای دیجیتال، درباره اهمیت رمزارزها و نقش آنها در اقتصاد دیجیتال سخن گفت. او با انتقاد از رویکرد محدودکننده در مواجهه با فناوریهای نوین، تأکید کرد که بهجای ایجاد محدودیت، باید به مدیریت هوشمندانه فضای مجازی و ارزهای دیجیتال پرداخت.
مزایای ارزهای دیجیتال
همتی با اشاره به مزایای ارزهای دیجیتال، آنها را جایگزینی مناسب برای پول فیات دانست و بر اهمیت عدم وابستگی به نهادهای مدیریتکننده داراییها تأکید کرد. در ادامه، او افزود که ارزهای دیجیتال بهدلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود، نباید محدود باشند؛ بلکه باید بهدرستی مدیریت شوند.
نظارت و مدیریت رمزارزها
وزیر اقتصاد از تدوین دستورالعملی برای نظارت بر رمزارزها خبر داد و گفت که هنوز اختلافنظرهایی در مورد مسئولیت نظارت بر این حوزه وجود دارد. بهعقیده او، ایران باید بهسمت سازماندهی این حوزه حرکت کند و از محدودیتهای غیرضروری بپرهیزد.
مقابله با تحریمها
یکی از بخشهای مهم صحبتهای همتی، مربوط به تحریمها است. او اعتقاد دارد که تحریمها قانونی نیستند و عبور از آنها مقابله با سلطهگری به حساب میآید. بهعقیده وزیر اقتصاد، ماهیت ارزهای دیجیتال بهگونهای است که این داراییها میتوانند تحریمها را خنثی کنند.
آموزش و آگاهیبخشی
وزیر اقتصاد بر لزوم آموزش عمومی در زمینه ارزهای دیجیتال نیز تأکید کرد. او آموزش عمومی را لازمه آگاهی کاربران از ریسکها و خطرات این حوزه میداند. همچنین، با توجه به صحبتهای همتی، دولت بهدنبال تشکیل اتحادیه برای فعالان حوزه رمزارز خواهد بود و برای مدیریت صحیح این بازار، بهدنبال همکاری با فعالان اصلی بازار کریپتو است.
تحول دیجیتال در بورس: برنامهها و چشمانداز حجتالله صیدی
حجتالله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به تحولات سریع در جهان مدرن و ظهور فناوریهای نوین، مانند بلاکچین، اعتقاد دارد که نباید ارزهای دیجیتال را نادیده گرفت یا آنها را ممنوع کرد. همچنین، صیدی معتقد است که در دنیای امروز، تعاملات مالی بدون نیاز به تمرکز بر یک نهاد واحد صورت میگیرند و این روند در بازارهای مالی نیز مشاهده میشود. بهعقیده رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به رشد سریع فناوری بلاکچین، اعمال ممنوعیتها فقط منجر به افزایش فعالیتهای غیرشفاف میشود.
مدیریت ارزهای دیجیتال در بازارهای مالی
یکی از نکات مهم در صحبتهای رئیس سازمان بورس، اهمیت مدیریت این حوزه جدید توسط بخشهای مختلف بازار پول و سرمایه است. او به تفاوتهای پول دیجیتال بانک مرکزی و رمزپولهایی، مانند بیتکوین نیز پرداخت و تفاوتهای ظریف میان این دو حوزه را بیان کرد. از نظر صیدی، وجود واحدهای شمارش یکسان در نهادهایی، مانند بانک بریکس، اهمیت دارد و میتواند باعث کاهش وابستگی به دلار شود.
برنامهریزی برای آینده
در نهایت، خبر خوب صیدی برای سرمایهگذاران، برنامهریزی برای ورود صندوقهای ارز دیجیتال به بازار سرمایه بود. بهگفته صیدی، در آینده، باید اوراق بهادار مبتنی بر ارزهای دیجیتال را به سرمایهگذاران ارائه کرد و این اوراق را بهعنوان یک طبقه دارایی جدید در نظر گرفت. این رویکرد بورس میتواند به شفافسازی بازار کریپتو در ایران کمک کند.
ممنوعیت ارزهای دیجیتال چه تبعاتی برای اقتصاد ایران دارد؟
دیدیم که بانک مرکزی و وزیر اقتصاد رویکردی جدید را در مواجهه با پدیده کریپتو در پیش گرفتهاند. این رویکرد میتواند نویدبخش آیندهای متفاوت برای اقتصاد ما باشد. بااینحال، اگر دولت همچنان فعالیتهای رمزارزی را محدود میکرد و پذیرای این فناوری نوین نبود، احتمالاً با مشکلات زیادی مواجه میشد. یکی از مهمترین پیامدهای این ممنوعیت، خروج سرمایه از کشور است. با توجه به تحریمهای بینالمللی، استفاده از صرافیهای خارجی نیز ریسکهای زیادی را بههمراه دارد؛ زیرا هرلحظه امکان بلوکهشدن داراییهای کاربران وجود خواهد داشت. در نتیجه، ممنوعیت فعالیت صرافیهای داخلی میتواند امنیت مالی کاربران را به خطر بیندازد و فشارهای اقتصادی را افزایش دهد.
عدم حضور در بازار ارزهای دیجیتال به معنی ازدستدادن فرصتهای ارزشمند اقتصادی است. درحالیکه کشورهای مختلف بهدنبال بهرهبرداری از این بازار هستند، ایران نیز باید سهمی از این بازار جهانی داشته باشد. بنابراین، بانک مرکزی ایران میتواند با اعتماد به دانش و تخصص جوانان ایرانی و کسب آگاهی بیشتر در این حوزه، به حمایت از فعالان داخلی رمزارزها بپردازد. این حمایتها میتواند به بهرهبرداری از فرصتهای طلایی در حوزه ارزهای دیجیتال و کاهش فشارهای اقتصادی کمک کند.
آیا نجات اقتصاد کشور با ارز دیجیتال ممکن است؟
ارزهای رمزنگاریشده بهعنوان ابزارهای پیشرفته مالی، میتوانند نقشی مهم را در رشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه ایفا کنند. با استفاده از دانش و فناوری بلاکچین، صرافیهای ارز دیجیتال نیز تأثیر زیادی بر توسعه پایدار اقتصادی خواهند داشت. دولتها با فراهمکردن بستر مناسب برای فعالیت این صرافیها، نهتنها معیشت و اقتصاد کشور خود را بهبود میبخشند، بلکه تعاملات جهانی را نیز گسترش میدهند.
نقش صرافیهای ارز دیجیتال در توسعه اقتصادی
صرافیهای داخلی که توسط متخصصان ایرانی راهاندازی شدهاند، میتوانند در توسعه بازارهای مالی، کسب ثروت و جلوگیری از خروج سرمایه نقش مهمی داشته باشند. ارزهای دیجیتال برای کشورهای درحال توسعه، بهویژه مناطقی که با تحریمها روبهرو هستند، بهبود روندهای مالی را به ارمغان میآورند و آیندهای بهتر را رقم بزنند.
اهمیت حضور ارزهای دیجیتال در بورس ایران
حضور ارزهای دیجیتال در بورس ایران میتواند به توسعه بازار سرمایه و جذب سرمایهگذاریهای جدید کمک کند. بورس بهعنوان یک نهاد مالی مهم، زمینهای را فراهم خواهد کرد تا سرمایهگذاران بهراحتی و با اطمینان به تجارت و سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال بپردازند. این امر نهتنها باعث افزایش شفافیت و امنیت در معاملات مالی میشود، بلکه به جذب بیشتر سرمایهگذاران داخلی و خارجی و تقویت اقتصاد کشور میانجامد. با توجه به پتانسیلهای بالای ارزهای دیجیتال، حضور آنها در بورس میتواند به توسعه نوآوریهای نوین در ایران سرعت ببخشد و فرصتهایی جدید را برای رشد اقتصادی و شغلی فراهم کند.
رفع محدودیتهای مالی
یکی از چالشهای بزرگ اقتصاد ایران، محدودیت دسترسی به خدمات مالی جهانی است. ایجاد حسابهای بانکی بینالمللی برای کشورهای تحتتحریم دشوار به نظر میرسد؛ اما ارزهای دیجیتال میتوانند این مشکل را حل کنند. با استفاده از صرافیهای رمزارزی، کشورها میتوانند به بازاری بزرگ متصل شوند که قابل تحریم نیست و تبعیضها را دور میزند. ویژگی ناشناسبودن تراکنشها در دنیای بلاکچین نیز امنیت مالی کاربران را تضمین میکند.
چشمانداز اقتصاد ایران با ارزهای دیجیتال
با توجه به پیشرفتهای سریع تکنولوژی و تمایل کشورهای همسایه، مانند ترکیه، به قانونیکردن ارزهای دیجیتال، ایران نیز نباید از این مزایا عقب بماند. با حمایت از تیمهای جوان و حرفهای ایرانی، بورس، کارگزاریها و صرافیهای ارز دیجیتال میتوانند مسیر توسعه و شکوفایی اقتصادی را فراهم کرده و از محدودیتهای ناشی از تحریمها عبور کنند. همچنین، رمزارزها به تأمین کالاهای ضروری و دارو کمک کرده و بازارهای جهانی را در دسترسی همگان قرار میدهند.
نقش ارز دیجیتال بانک مرکزی در آینده اقتصاد ایران
ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یک نوآوری مالی مهم است و میتواند تأثیراتی عمیق بر آینده اقتصاد ایران داشته باشد. این نوع از ارز دیجیتال که توسط بانک مرکزی منتشر و مدیریت میشود، بهعنوان یک ابزار مالی نوین، فرصتهایی جدید را برای توسعه اقتصادی و بهبود سیستم مالی کشور فراهم میکند:
- شفافیت و امنیت: استفاده از فناوری بلاکچین در CBDCها، پیگیری دقیق تراکنشها و کاهش ریسکهای مرتبط با تقلب و پولشویی را امکانپذیر میکند. این ویژگیها باعث افزایش اعتماد عمومی به سیستم مالی کشور و کاهش فساد مالی میشوند.
- تسهیل سیاستهای پولی: بانک مرکزی میتواند ازطریق کنترل کارآمدتر فرایند عرضه پول، ضمن هدفگذاریهای اقتصادی دقیقتر، به مدیریت صحیح تورم بپردازد. این قابلیتها امکان اجرای سیاستهای پولی هوشمندانهتر را فراهم میکنند.
- کاهش وابستگی: با استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی، نیاز به واسطههای مالی سنتی برطرف میشود. این مسئله میتواند هزینههای تراکنشهای مالی را کاهش دهد و دسترسی به خدمات مالی را برای همه اقشار جامعه آسانتر کند.
- افزایش کارایی: ارز دیجیتال بانک مرکزی کارایی و سرعت تراکنشهای مالی را افزایش میدهد. با حذف تأخیرهای موجود در سیستمهای مالی سنتی، تراکنشهای مالی بهصورت فوری و با هزینهای کمتر انجام میشوند.
- مقابله با تحریمها: یکی از کاربردهای مهم ارز دیجیتال بانک مرکزی برای ایران، مقابله با تحریمهای اقتصادی است. با استفاده از CBDCها، ایران میتواند تحریمهای مالی را دور زده و به تجارت با کشورهای دیگر ادامه دهد.
سخن پایانی؛ حرکت اقتصاد ایران بهسوی افقهای نوآوری
در دنیای امروز، ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین به نیروهای محرک تحول اقتصادی و نوآوری تبدیل شدهاند. ایران نیز با بهرهگیری هوشمندانه از این فناوریها میتواند گامهایی بلند را در مسیر توسعه و پیشرفت اقتصادی بردارد. ارزهای دیجیتال نهتنها به کاهش اثرات تحریمها کمک میکنند، بلکه با جذب سرمایهگذاریهای خارجی و توسعه بازارهای مالی داخلی، فرصتهایی بیشمار را برای اقتصاد کشور به ارمغان میآورند.
بااینوجود،حرکت بهسوی افقهای نوآوری، نیازمند همکاری و همدلی همه اجزای جامعه است. با اعتماد به دانش و توانمندیهای داخلی و استفاده از تجربیات جهانی، ایران میتواند از فرصتهای موجود در دنیای ارزهای دیجیتال، برای ساختن آیندهای روشنتر و پایدارتر، بهرهمند شود.
