امروزه بسیاری از کشورهای جهان، پذیرای سرمایه‌گذاران خارجی هستند. در واقع، انتقال جریان نقدینگی بین کشورها، به رشد اقتصادی آن‌ها کمک فراوانی می‌کند. از آنجایی‌که سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در حجم بالایی انجام می‌شود، برای شرکت‌های داخلی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند به رشد اقتصادی کل کشور بینجامد. به همین دلیل، در این مطلب از دلتا کالج، قصد داریم تا ضمن بیان انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران، تعریفی جامع را درباره این مفهوم اقتصادی به شما ارائه دهیم.
فهرست مطالب:
- سرمایه گذاری خارجی چیست؟
- انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران
- عوامل تاثیرگذار در جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران
- کدام کشورها بیشترین سرمایه گذاری خارجی در ایران را دارند؟
- اهمیت سرمایه گذاری خارجی در ایران
- اهداف سرمایه گذاری خارجی در ایران
- مزایای سرمایه گذاری خارجی در ایران
- روش های ارزیابی سرمایه گذاری
- فرصت های سرمایه گذاری خارجی در ایران
- نقش تحریم در سرمایه گذاری خارجی در ایران
- سوالات متداول؛
سرمایه گذاری خارجی چیست؟
سرمایه گذاری مستقیم خارجی (Foreign Direct Investment) یا FDI به انتقال جریان نقدینگی از خارج به داخل اشاره دارد. در این انتقال نقدینگی، یک فرد حقیقی یا حقوقی تصمیم می‌گیرد که در یک شرکت خارجی سرمایه‌گذاری کند و سهمی کنترلی را در آن شرکت به دست آورد. انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران نیز توسط دولت‌ها یا شرکت‌های خارجی صورت می‌گیرند و می‌توانند شامل تأمین مواد اولیه، ارائه نقدینگی، گسترش همکاری‌های چندملیتی و… باشند. همچنین، احتمال دارد که در این سرمایه‌گذاری، یک شرکت به راه‌اندازی شعب خود در کشور دیگر اقدام کند.
✅ مقالات پیشنهادی مرتبط: بهترین سرمایه گذاری در ایران چیست؟
تفاوت سرمایه گذاری خارجی و سرمایه گذاری در خارج
همان‌طور که گفتیم، سرمایه گذاری مستقیم خارجی به خرید دارایی یا مشارکت در شرکت‌های داخلی اشاره دارد که توسط افراد، شرکت‌ها و دولت‌های خارجی صورت می‌گیرد. در سوی مقابل، زمانی که افراد یا شرکت‌های ایرانی به فعالیت‌های اقتصادی در کشورهای دیگر روی می‌آورند، سرمایه‌گذاری در خارج شکل می‌گیرد. هرکدام از این فعالیت‌ها می‌توانند مزایایی برای اقتصاد ما داشته باشند.
برای مثال، از مزایای سرمایه گذاری خارجی در ایران می‌توان به رشد اقتصادی، ایجاد زیرساخت‌های جدید، کارآفرینی و… اشاره کرد. همچنین، درصورتی‌که سرمایه‌گذاران ایرانی سود حاصل از فعالیت‌های خارجی خود را به داخل کشور منتقل کنند، کمک زیادی به رشد اقتصادی ایران خواهند کرد.
✅ مقالات پیشنهادی مرتبط: چگونه پرسودترین سرمایه گذاری در ایران را در سال 1403 انتخاب کنیم؟
انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران
انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران را می‌توان به ۲ دسته اساسی تقسیم کرد. شناخت این دسته‌ها به شما کمک می‌کند تا جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران را بهتر درک کنید.
سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران
سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران به خرید یا تأسیس یک دارایی فیزیکی، مانند کارخانه، ساختمان و… توسط یک فرد، شرکت یا دولت خارجی اشاره دارد. این روش از انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران نزد سرمایه‌گذاران خارجی محبوب‌تر است؛ چراکه به آن‌ها اجازه می‌دهد تا مالکیت حقیقی یک دارایی را در اختیار داشته باشند و در شرایط مختلف اقتصادی، برای دارایی خود، تصمیماتی حیاتی بگیرند.
به‌طور کلی، سرمایه‌گذاری مستقیم با ۳ روش مختلف صورت می‌گیرد:
- سرمایه‌گذاری مستقیم عمودی: در این روش، یک سرمایه‌گذار فعالیتی مرتبط را با حوزه کاری خود، در کشوری دیگر ایجاد می‌کند. بنابراین، در این روش، نوع سرمایه‌گذاری صرفاً با حوزه کاری مرتبط است و دقیقاً مشابه آن نیست. برای مثال، اگر شرکتی قطعات و مواد اولیه مورد نیاز کشوری دیگر را تأمین کند، سرمایه‌گذاری عمودی شکل گرفته است.
- سرمایه‌گذاری مستقیم افقی: در این شیوه، شرکت‌ها فعالیتی را مشابه حوزه کاری خود، در کشوری دیگر به اجرا درمی‌آورند؛ برای مثال، یک شرکت کامپیوتری، فروشگاه محصولات خود را در ایران ایجاد می‌کند.
- سرمایه‌گذاری مستقیم مستقل: در این روش از انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران، یک فرد یا شرکت فعالیتی را در کشور ما راه‌اندازی می‌کند که با حوزه کاری‌اش هیچ ارتباطی ندارد.
سرمایه گذاری غیرمستقیم خارجی در ایران
سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خارجی در ایران به خرید سهام شرکت‌ها در بورس اختصاص دارد. بنابراین، در این روش، شرکت خارجی حق مداخله را در تصمیمات شرکت داخلی ندارد و مالک دارایی خاصی نمی‌شود. به همین دلیل، این روش از انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران چندان محبوب نیست و شرکت‌های خارجی به انجام آن علاقه نشان نمی‌دهند.
عوامل تاثیرگذار در جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران
فراهم‌بودن شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران باعث می‌شود که شرکت‌ها و دولت‌های بین‌المللی به بازار داخلی ما روی بیاورند و به اقتصاد ایران رونق ببخشند. بنابراین، باید ببینیم که چه عواملی در جذب سرمایه‌گذاران خارجی مؤثر هستند:
- سیاست‌های اقتصادی: نحوه قانون‌گذاری و شفافیت قوانین تأثیر زیادی بر جذب انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران دارند. این قوانین چگونگی فعالیت کسب‌وکارهای داخلی را مشخص می‌کنند و به همین دلیل، برای شرکت‌های خارجی اهمیت زیادی خواهند داشت.
- دسترسی به نیروی کار: در سال‌های گذشته، بسیاری از نیروهای ماهر و تحصیل‌کرده ما به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند. این مسئله کسب‌وکارهای تخصصی را با چالش جدی مواجه می‌کند. بنابراین، برای فراهم‌کردن شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران، باید برای حفظ نیروی کار ماهر، فکری اندیشیده شود.
- اندازه بازار مصرف‌کننده: اصولاً هر چه تقاضا برای محصولات مختلف در داخل کشور بیشتر باشد، شرکت‌های خارجی نیز به سرمایه‌گذاری در بازار ایران بیشتر ترغیب می‌شوند.
- ثبات سیاسی و اقتصادی: رونق اقتصادی یکی از پیامدهای ثبات سیاسی است. ازاین‌رو، شرکت‌های خارجی به سرمایه‌گذاری در کشورهای دارای ثبات سیاسی علاقه‌مند هستند.
کدام کشورها بیشترین سرمایه گذاری خارجی در ایران را دارند؟
سخنگوی اقتصادی دولت در سال ۱۴۰۳ اعلام کرد که ۳۱۸ پروژه در انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران در حال اجرا هستند و ارزش این پروژه‌ها به ۵.۵ میلیارد دلار می‌رسد. دراین بین، بیشترین سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران به ۳ کشور چین، امارات و ترکیه اختصاص دارد. این سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های صنعت، کشاورزی و خدمات صورت گرفته‌اند و بخش صنعت با ۷۴درصد، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است.
اهمیت سرمایه گذاری خارجی در ایران
فراهم‌ساختن شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران از اهداف همه دولت‌های گذشته بوده است؛ چرا که تأثیر به‌سزایی بر رشد اقتصادی خواهد داشت. برای درک بهتر این موضوع، باید دلایل اهمیت انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران را برایتان توضیح دهیم:
- درآمدزایی: یکی از اصلی‌ترین اهداف جذب سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش درآمدزایی برای شرکت‌های داخلی و دولت‌ها است.
- منابع جدید: این سرمایه‌گذاری‌ها دسترسی به منابع مختلف، مانند مواد اولیه و خام را افزایش می‌دهند.
- تنوع تجاری: همکاری‌های بین شرکت‌های داخلی و خارجی به حوزه‌های کاری و محصولات آن‌ها تنوع می‌بخشد.
- رونق اقتصادی: انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران منجر به رونق اقتصادی می‌شوند و مزایای فراوانی را برای تمام مردم کشور به‌همراه خواهند داشت.
اهداف سرمایه گذاری خارجی در ایران
طبیعتاً شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران به‌دنبال اهدافی هستند. اهداف انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران را می‌توانیم به‌صورت زیر بیان کنیم:
- بازار جدید: سرمایه‌گذاران خارجی با فعالیت اقتصادی در کشورهای دیگر، به‌دنبال به‌دست‌آوردن بازار جدید هستند.
- تنوع‌بخشیدن: برآورده‌ساختن نیازهای مشتریان بازارهای جدید مستلزم تنوع‌بخشیدن به محصولات و درنظرگرفتن خواسته‌های مخاطبان هدف است.
- افزایش دسترسی: انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران به شرکت‌های خارجی کمک می‌کند تا به مواد اولیه و نیروی کار دسترسی داشته باشند.
- درآمدزایی: اصلی‌ترین هدف سرمایه‌گذاران خارجی از حضور در یک بازار جدید، کسب درآمد و افزایش نقدینگی است.
مزایای سرمایه گذاری خارجی در ایران
سرمایه‌گذاری خارجی یک استراتژی برد-برد است که برای هر دو کشور مزایای فراوانی را به‌همراه خواهد داشت. بااین‌وجود، با توجه به تحریم‌ها و وضعیت اقتصادی فعلی کشور، مزایای سرمایه گذاری خارجی در ایران برای ما اهمیت زیادی دارد. این مزایا عبارت‌اند از:
- انتقال فناوری: سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران منجر به انتقال فناوری‌های روز دنیا به کشور می‌شود.
- تبادل مهارت: این مشارکت‌ها شرکت‌های خارجی را با متخصصان داخلی آشنا می‌کنند و به شرکت‌های داخلی نیز اجازه می‌دهند که مهارت‌های روز دنیا را به کار بگیرند.
- رشد اقتصادی: سرمایه‌گذاری‌های خارجی جریان نقدینگی را به شرکت‌های داخلی تزریق می‌کنند. این مسئله به رشد اقتصادی کل کشور کمک خواهد کرد.
- اشتغال‌زایی: طبیعتاً شرکت‌های پویا می‌توانند فرصت‌های جدید شغلی را ایجاد کنند و کشور را از مشکل بی‌کاری نجات دهند.
- تنوع اقتصادی: انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران با معرفی محصولات و فناوری‌های جدید، تنوع اقتصادی را در پی خواهند داشت.
روش های ارزیابی سرمایه گذاری
همه افراد و شرکت‌هایی که قصد سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران را دارند، فعالیت اقتصادی خود را با دقت ارزیابی می‌کنند. این ارزیابی با هدف اطلاع از میزان موفقیت و سودآوری طرح‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد. ازاین‌رو، باید روش‌های ارزیابی سرمایه‌گذاری را به شما معرفی کنیم تا با نحوه صحیح تصمیم‌گیری در مورد طرح‌های اقتصادی آشنا شوید.
ارزیابی ریسک
محاسبه میزان ریسک یکی از اصلی‌ترین مراحل ارزیابی انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران است. درصورتی‌که شرکت‌ها به محاسبه ریسک نپردازند، عملاً سرمایه‌گذاری خود را به قمار تبدیل خواهند کرد. بنابر تعریف، منظور از ریسک، رابطه بین میزان سود و زیان یک سرمایه‌گذاری است. بنابراین، شرکت‌ها باید این میزان را به‌صورت دقیق محاسبه کنند و نقشه‌ای منسجم برای فعالیت‌های اقتصادی خود داشته باشند. در همین راستا، معمولاً در سرمایه گذاری خارجی مستقیم در ایران، ریسک‌های زیر مد نظر قرار می‌گیرند:
- ریسک تورم
- ریسک سیاسی
- ریسک نقدشوندگی
سرمایه مورد نیاز
محاسبه سرمایه مورد نیاز نیز برای شرکت‌ها اهمیت فراوانی دارد. در واقع، افراد و شرکت‌های خارجی باید به‌طور دقیق از سرمایه مورد نیاز آگاه باشند تا بتوانند طرح اقتصادی خود را به‌درستی پیاده‌سازی کنند. علاوه‌بر آن، اطلاع از این موضوع به محاسبه ریسک‌های احتمالی انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران کمک خواهد کرد.
✅ مقالات پیشنهادی مرتبط: بهترین روش سرمایه گذاری با پول کم در ایران چیست؟
بازگشت سرمایه
منظور از بازگشت سرمایه، زمانی است که مجموع درآمدهای خالص به میزان سرمایه اولیه رسیده باشد. ازاین‌رو، مدت زمان بازگشت سرمایه در انواع سرمایه گذاری خارجی اهمیت فراوانی دارد. در این زمینه، هرچه مدت‌زمان بازگشت کوتاه‌تر باشد، سرمایه‌گذاری موفق‌تر به حساب می‌آید. ازاین‌رو، شرکت‌های مختلف برای برنامه‌ریزی دقیق طرح اقتصادی خود، مدت‌زمان بازگشت سرمایه را مد نظر قرار می‌دهند.
پیش بینی های مالی
سرمایه‌گذاران شاخص‌های مختلفی را برای پیش‌بینی آینده طرح اقتصادی خود در نظر می‌گیرند. در این زمینه، پیش‌بینی درآمد، هزینه‌ها و جریان نقدی در بازه‌های زمانی مشخص، اهمیت دارد. این پیش‌بینی‌ها ارزش سرمایه‌گذاری را مشخص می‌کنند و در تعیین میزان رشد و سودآوری احتمالی ضروری هستند.
تجزیه و تحلیل بازار
در نهایت، شرکت‌ها برای درک شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران، به تجزیه و تحلیل بازار می‌پردازند. این تحلیل‌ها به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا نحوه فعالیت خود را در یک بازار رقابتی به‌درستی برنامه‌ریزی کنند. به همین منظور، پشت‌سرگذاشتن گام‌های زیر پیش از پیاده‌سازی انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران ضروری است:
- تعیین اهداف
- شناخت رقبا
- تعیین مخاطبان هدف
- تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از بازار
فرصت های سرمایه گذاری خارجی در ایران
معمولاً بیشترین سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در بخش‌های مربوط به انرژی و صنعت انجام می‌شود. ازآنجایی‌که دولت‌های پیشین نیز به این حوزه‌ها علاقه داشته‌اند، همکاری‌های گسترده‌ای را در زمینه صنعت و انرژی با کشورهای دیگر ترتیب داده‌اند. به همین خاطر، در سال‌های اخیر، انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران بیشتر در این حوزه‌ها صورت گرفته‌اند.
بااین‌وجود، ایران کشوری پهناور با پتانسیل‌های فراوان است و شناساندن کسب‌وکارهای مختلف به شرکت‌های خارجی، می‌تواند سیلی از سرمایه‌گذاری‌ها را به راه بیندازد. برای مثال، حوزه‌های گردشگری، صنایع دستی، فناوری و… باید مورد توجه سرمایه‌گذاران خارجی قرار بگیرند.
نقش تحریم در سرمایه گذاری خارجی در ایران
اگرچه در سال‌های گذشته، بسیاری از کشورها به انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران روی آورده‌اند، اما نمی‌توانیم از تأثیر مخرب تحریم‌ها بر این حوزه چشم‌پوشی کنیم. در واقع، تحریم‌ها بسیاری از شرکت‌های جهان را از همکاری‌های تجاری با ایران منع کرده‌اند و طبیعتاً سرمایه عظیمی را از ورود به بازار داخلی باز داشته‌اند.
علاوه‌بر آن، تحریم بانکی یکی دیگر از مشکلاتی است که مبادلات اقتصادی را در ایران با چالش مواجه می‌کند. ازاین‌رو، انتقال نقدینگی بین ایران و سایر کشورها محدود می‌شود و همین مسئله می‌تواند تأثیرات بسیار مخربی بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران داشته باشد.
جمع‌بندی
جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای همه کشورها اهمیت فراوانی دارد؛ چرا که منجر به رونق اقتصادی، اشتغال‌زایی، افزایش نقدینگی و… می‌شود. ازاین‌رو، انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران نیز می‌تواند رشد اقتصادی را در پی داشته باشد و به پیش‌برد اهداف دولت‌ها و شرکت‌های ایرانی کمک کند. بااین‌وجود، جذب شرکت‌های خارجی نیازمند ثبات اقتصادی و توجه ویژه دولت‌ها به این حوزه است. به همین دلیل، در این مطلب از دلتا کالج، ضمن معرفی روش‌های سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران، سعی کردیم تا مزایا، اهداف و اهمیت این موضوع را به‌طور کامل برای شما توضیح دهیم.
سوالات متداول؛
❓ انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران کدامند؟
✅ این فعالیت‌های اقتصادی در دو دسته اساسی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران و سرمایه گذاری غیرمستقیم خارجی در ایران قرار می‌گیرند.
❓ سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران به چه صورت انجام می‌شود؟
✅ این دسته از انواع سرمایه گذاری خارجی در ایران به صورت عمودی، افقی و مستقل صورت می‌گیرد.
❓ مزایای سرمایه گذاری خارجی در ایران چیست؟
✅ از مزایای سرمایه گذاری خارجی در ایران می‌توان به رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی، انتقال فناوری، تبادل مهارت و تنوع اقتصادی اشاره کرد.
