حتی اگر تنها یک بازی فوتبال را کامل دیده باشید، متوجه می‌شوید که فوتبال چیزی بیش از یک ورزش ساده است. این روزها یورو 2024 (Euro 2024) به اوج خود رسیده و تب فوتبال نه تنها اروپا، بلکه تمام جهان را در بر گرفته است. شاید در وهله اول باورش سخت باشد، اما رویدادهای ورزشی بزرگی مانند یورو 2024، تأثیرات قابل‌توجهی بر اقتصاد دارند.
در این مقاله به بهانه بازی‌های جام ملت‌های اروپا می‌خواهیم کمی درباره این ورزش محبوب و رابطه آن با اقتصاد، سرمایه‌گذاری، سیاست و… صحبت کنیم، پس با ما همراه باشید.
فوتبال؛ از شکل‌گیری تا تبدیل شدن به پرطرفدارترین ورزش جهان
دنیای فوتبال با حدود چهار میلیارد هوادار در سراسر جهان و 270 میلیون بازیکن فعال، پرطرفدارترین و پردرآمدترین ورزش دنیاست؛ اما نمی‌توان تاثیر آن را تنها با گل‌های زده شده یا جام‌های کسب شده سنجید.
فوتبال به‌عنوان پرطرفدارترین ورزش جهان، ریشه‌های عمیقی در تاریخ دارد که به بازی‌های ساده و مردمی در تمدن‌های باستانی برمی‌گردد. در چین باستان، بازی‌ای به نام تسوجو (Cuju) که حدود 2500 سال پیش انجام می‌شد، یکی از اولین خاستگاه‌‌های فوتبال است. در یونان و روم باستان نیز بازی‌هایی به نام اپیسکیروس (Episkyros) و هارپاستوم (Harpastum) انجام می‌شد.
در قرون وسطی، فوتبال به شکلی غیررسمی و بی‌نظم در اروپا بازی می‌شد. این بازی‌ها اغلب بی‌قانون و خشونت‌آمیز بودند. این ورزش شکل مدرن خود را در اواسط قرن نوزدهم میلادی در انگلستان پیدا کرد و پیش از این، نسخه‌های ابتدایی این بازی در کشورهای مختلف وجود داشت. در سال 1863، اتحادیه فوتبال انگلستان (The Football Association) تاسیس شد و قوانین رسمی فوتبال تدوین گردید. این قوانین، مبنای فوتبال مدرن را شکل دادند و فوتبال به صورت گسترده‌تر در سراسر جهان مطرح شد.
در قرن بیستم، با تأسیس فیفا (FIFA) در سال 1904، فوتبال به یک ورزش جهانی تبدیل شد. امروزه فوتبال به‌عنوان یک پدیده جهانی، نه تنها یک ورزش بلکه یک صنعت بزرگ با تأثیرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی عمیق است.
فوتبال؛ کاتالیزوری برای رشد اقتصادی
تاثیر فوتبال بر اقتصاد عمیق و چندجانبه است. از فوتبال بچه‌ها در کوچه گرفته تا دنیای پرزرق و برق لیگ‌های حرفه‌ای، این ورزش چندین شغل و میلیاردها درآمد ایجاد می‌کند و حتی بر سیاست‌های اقتصادی کشورها نیز تأثیر دارد. برای مثال جام ملت‌های اروپای امسال، تا اینجا تاثیر زیادی بر رونق اقتصادی آلمان گذاشته است. شهرهای میزبان رویدادهای فوتبالی، آهن‌ربایی برای جذب توریست‌ها و علاقه‌مندان به فوتبال هستند که رونق قابل‌توجهی برای اقتصاد محلی فراهم می‌کنند.
فوتبال تاثیر خوبی بر مزایای اجتماعی مانند آموزش و سلامت دارد. فوتبال جوانان را درگیر می‌کند، از جرم و جنایت جلوگیری می‌کند و بازدهی آموزشی را بهبود می‌بخشد. علاوه‌بر موارد ذکر شده، مزایای سلامتی ناشی از ورزش فوتبال می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشتی دولت‌ها شود.
بهبود زیرساخت‌ها
عشق به فوتبال افراد زیادی را از جای جای دنیا به کشورهای میزبان می‌کشاند. مسابقاتی که هر چند وقت یک‌بار در کشورهای مختلف برگزار می‌شوند، موج گردشگران را به شهرهای میزبان می‌کشاند و باعث افزایش درآمد از هتل‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و سایر خدمات گردشگری می‌شود.
علاوه‌‌براین، برگزاری رویدادهای بزرگ فوتبال مانند جام جهانی و جام ملت‌های اروپا، موجب بهبود زیرساخت‌های کشور میزبان می‌شود. ساخت استادیوم‌های مدرن، بهبود سیستم حمل‌ونقل و توسعه هتل‌ها و رستوران‌ها از جمله تاثیرات مثبت فوتبال بر اقتصاد محلی است.
با تاکید روزافزون بر پایداری محیط زیست، صنعت فوتبال نیز اقداماتی برای مقابله با اثرات زیست محیطی انجام می‌دهد. هرساله، در بازی‌های بزرگ فوتبال، طراحی‌های پایدار استادیوم‌ها، استراتژی‌های مدیریت زباله در طول رویدادها و برنامه‌های جبران ردپای کربنی رایج‌تر می‌شوند.
جذب سرمایه‌گذاران خارجی
باشگاه‌های فوتبال به‌عنوان شرکت‌های چندملیتی، توانایی جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان را دارند. سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در باشگاه‌ها، به توسعه زیرساخت‌های ورزشی، بهبود امکانات و افزایش کیفیت تیم‌ها کمک می‌کند.
علاوه بر این، برگزاری رویداد ورزشی در یک کشور خاص بازتابی از امنیت آن کشور است. میزبانی رویدادهای ورزشی این پیام را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که کشور گزینه امن و مناسبی برای سرمایه‌گذاری است.
برابری جنسیتی
فوتبال همچنین نقش مهمی در ترویج برابری جنسیتی دارد. با تشویق مشارکت زنان و برگزاری تورنومنت‌های فوتبال زنان، پتانسیل فوتبال برای توانمندسازی زنان و دختران در سراسر جهان آشکار می‌شود. این توانمندسازی فراتر از زمین بازی بوده و به استقلال اجتماعی و اقتصادی بیشتر زنان کمک می‌کند.
جمع‌بندی
تحقق کامل پتانسیل فوتبال برای توسعه اقتصادی و اجتماعی بدون چالش نیست. مسائلی مانند فساد، تبعیض و اثرات زیست محیطی باید مورد توجه قرار گیرد. این روزها، در مسابقات یورو 2024، کشورهای اروپایی زیادی به کانون توجه تبدیل شده‌اند. موفقیت چنین رویدادهایی نه‌تنها با گل‌های زده شده بلکه با زندگی‌هایی سنجیده می‌شود که فوتبال بر آنها تاثیر می‌گذارد.
فوتبال به عنوان پرطرفدارترین ورزش جهان، از ریشه‌های ساده و مردمی خود به یک صنعت چند میلیارد دلاری تبدیل شده است. تأثیر اقتصادی و اجتماعی فوتبال در سراسر مرزها و فرهنگ‌ها طنین‌انداز می‌شود. این ورزش نه تنها به‌عنوان یک سرگرمی جذاب برای مردم سراسر دنیا ظاهر شده، بلکه در قالب یک محرک اقتصادی، نقش مهمی در ایجاد شغل، جذب سرمایه، توسعه زیرساخت‌ها و افزایش درآمدهای گردشگری ایفا می‌کند.
