استیکینگ (Staking) به عنوان یکی از روشهای پرطرفدار در دنیای ارزهای دیجیتال برای کسب درآمد غیرفعال مورد توجه بسیاری از فعالان و سرمایهگذاران این بازار قرار گرفته است. استیکینگ به کاربران این امکان را میدهد تا با قفل کردن داراییهای دیجیتال خود، نه تنها به حفظ امنیت شبکههای بلاکچین کمک کنند، بلکه در ازای این مشارکت، پاداشهایی نیز دریافت کنند. این روش که بیشتر در شبکههای مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام (PoS) استفاده میشود، گزینهای جذاب و کمهزینهتر نسبت به استخراج (Mining) است.
در این مقاله، در ابتدا با مفهوم استیکینگ و نحوه کارکرد آن آشنا میشویم، سپس الگوریتمهای اثبات سهام و اثبات کار را مقایسه میکنیم و در ادامه، هدف و روشهای مختلف استیکینگ و ارزهایی که قابلیت استیکینگ دارند را معرفی خواهیم کرد. در پایان هم بهترین صرافیها و کیف پولهای مناسب برای استیکینگ، مزایا و معایب آن و میزان سوددهی و ریسکهای احتمالی استیکینگ را مورد بررسی قرار میدهیم.

فهرست مطالب:
- استیکینگ (Staking) چیست؟
- استیکینگ ارز دیجیتال چگونه کار میکند؟
- هدف از استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟
- طریقه استیک ارز دیجیتال چگونه است؟
- انواع روشهای استیکینگ چیست؟
- کدام رمز ارزها قابل استیک کردن هستند؟
- معرفی صرافیهای استیکینگ ارز دیجیتال
- معرفی کیف پولهای استیکینگ ارز دیجیتال
- مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال
- سود استیکینگ ارز دیجیتال چقدر است؟
- ریسکهای Staking چیست؟
- امنیت در استیکینگ
- تفاوت هولد (Hold) و استیک (Stake) چیست؟
- جمع بندی
- سوالات متداول
استیکینگ (Staking) چیست؟
استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال فرآیندی است که به دارندگان این ارزها اجازه میدهد داراییهای دیجیتال خود را در شبکه بلاکچین قفل کنند تا به حفظ امنیت و عملکرد شبکه کمک کنند. در مقابل، شبکه با اعطای پاداش به صورت ارز دیجیتال، کاربران را تشویق به مشارکت میکند. به زبان ساده، استیکینگ یا سپردهگذاری ارز دیجیتال به کاربران این امکان را میدهد که با نگهداشتن و قفل کردن ارزهای خود، بدون نیاز به سختافزارهای پیچیده و پرمصرف، درآمد غیرفعال کسب کنند. این روش برای شبکههایی که از الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) استفاده میکنند، به عنوان جایگزینی برای ماینینگ به کار میرود.
استیکینگ ارز دیجیتال چگونه کار میکند؟
استیکینگ ارز دیجیتال روشی است که در آن افراد ارزهای دیجیتال خود را در یک یک شبکه بلاکچینی قفل میکنند تا به حفظ امنیت و عملکرد صحیح آن شبکه کمک کنند. این فرآیند بر پایه الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) انجام میشود. در استیک ارز دیجیتال، برخلاف استخراج، نیازی به تجهیزات پرهزینه و مصرف زیاد برق نیست،بلکه کاربران با قفل کردن مقداری از ارزهای خود بهعنوان «سهام»، در فرآیند تأیید تراکنشها و تولید بلاکهای جدید مشارکت میکنند. شبکه، در ازای این مشارکت، به افراد پاداش میدهد و آنها از طریق دریافت ارزهای جدید یا سهمی از کارمزد تراکنشها، درآمد کسب میکنند. لازم به ذکر است مقدار این پاداش به عوامل مختلفی مانند تعداد ارزهای قفلشده، مدتزمان استیکینگ و قوانین آن شبکه خاص بستگی دارد.
مکانیزم الگورتیمهای اثبات سهام و اثبات کار
الگوریتمهای اثبات سهام (Proof of Stake) و اثبات کار (Proof of Work) دو مکانیزم اساسی در بلاکچین هستند که به شبکهها کمک میکنند تا تراکنشها را بهطور امن تأیید کنند و از دستکاری در بلاکچین جلوگیری کنند. هر دو الگوریتم، روشهای متفاوتی برای رسیدن به اجماع در شبکههای غیرمتمرکز دارند و هرکدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند.
۱- الگوریتم اثبات کار (PoW)
الگوریتم اثبات کار، از فرآیندی پیچیده برای تأیید تراکنشها و ایجاد بلاکهای جدید استفاده میکند. در این مکانیزم، ماینرها (استخراجکنندگان) با استفاده از قدرت محاسباتی بالا تلاش میکنند تا یک مسئله ریاضی پیچیده را حل کنند. اولین ماینری که بتواند این مسئله را حل کند، اجازه پیدا میکند که بلاک جدیدی به بلاکچین اضافه کند و بهعنوان پاداش، ارز دیجیتال جدید دریافت کند.
این فرآیند نیاز به محاسبات پیچیده و مصرف بالای انرژی دارد، چرا که ماینرها از دستگاههای قدرتمندی مانند اسیکها (ASICs) استفاده میکنند. هرچند این مکانیزم امنیت بالایی دارد و شبکه را در برابر حملات بسیار مقاوم میکند، اما به دلیل مصرف بالای انرژی و هزینه زیاد، انتقادهای زیادی به آن وارد شده است. همچنین، با رشد شبکه، رقابت برای حل مسائل پیچیدهتر میشود و این باعث میشود که فقط ماینرهای بزرگ و قدرتمند بتوانند سود مناسبی از استخراج کسب کنند.
۲- الگوریتم اثبات سهام (PoS)
الگوریتم اثبات سهام راهکاری کارآمدتر برای رسیدن به اجماع در بلاکچین است. در این روش، نیازی به حل مسائل پیچیده ریاضی نیست؛ بلکه افرادی که ارز دیجیتال دارند میتوانند داراییهای خود را در شبکه قفل کنند و بهعنوان سهام در تأیید تراکنشها شرکت کنند. در اینجا، شانس انتخاب شدن یک «تاییدکننده» برای تولید بلاک جدید و دریافت پاداش به میزان ارز قفلشده و مدت زمان نگهداری آن بستگی دارد. بنابراین، افرادی که سهم بیشتری از ارزهای شبکه دارند، شانس بیشتری برای تولید بلاک و کسب پاداش خواهند داشت.
یکی از مزیتهای PoS این است که نیازی به دستگاههای پرقدرت و مصرف انرژی بالا نیست؛ در نتیجه، استیکینگ بهعنوان یک روش پایدار و مقرون بهصرفه برای حفظ امنیت شبکه و کسب درآمد شناخته میشود. از طرف دیگر، PoS انگیزه مشارکتکنندگان را برای رفتار درست در شبکه بالا میبرد، چرا که اگر تاییدکنندهای رفتاری خرابکارانه داشته باشد، ممکن است بخشی از سهام قفلشده خود را از دست بدهد.
هدف از استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟
استیکینگ ارز دیجیتال در واقع ابزاری برای تامین امنیت و پایداری شبکههای بلاکچین است. از طریق stake ارز دیجیتال، شبکههای بلاکچین میتوانند بدون نیاز به ماینرها و هزینههای مرتبط با استخراج، به عملکرد و امنیت بالای شبکه خود ادامه دهند. همچنین، استیکینگ باعث مشارکت فعال کاربران میشود و آنها را به عنوان اعضای شبکه درگیر میکند. کاربران نیز میتوانند از این روش برای کسب درآمد بهره ببرند و در عین حال به بهبود شبکه کمک کنند.
طریقه استیک ارز دیجیتال چگونه است؟
استیک در ارز دیجیتال فرایندی ساده است که نیاز به انتخاب یک کیف پول یا صرافی معتبر دارد. پس از انتخاب کیف پول مناسب، کاربران میتوانند ارز دیجیتال خود را در این کیف پول قفل کرده و در فرآیند استیکینگ شرکت کنند. برخی از صرافیها نیز امکان استیکینگ ارزهای دیجیتال را به کاربران ارائه میدهند که این کار را برای تازهکاران آسانتر میکند. در این حالت، کاربران داراییهای خود را به صرافی واگذار میکنند و صرافی وظیفه اعتبارسنجی و مدیریت استیکینگ را بر عهده میگیرد.
انواع روشهای استیکینگ چیست؟
در استیکینگ، روشهای مختلفی برای کسب سود و مشارکت وجود دارد که شامل استیکینگ در کیف پولهای شخصی، استیکینگ از طریق صرافیها و استیکینگ به صورت لیکوئید میشود.
استیکینگ در کیف پولهای شخصی
در این روش، کاربران داراییهای خود را مستقیماً در کیف پولهای شخصی خود قفل کرده و بدون واسطه از آنها برای استیکینگ استفاده میکنند. این روش برای کسانی که تمایل به کنترل کامل بر داراییهای خود دارند مناسب است.
استیکینگ از طریق صرافیها
برخی صرافیها خدمات استیکینگ را به کاربران ارائه میدهند. در این حالت، کاربران ارزهای خود را در صرافی قفل کرده و مدیریت استیکینگ را به صرافی میسپارند. این روش برای کاربرانی که به دنبال یک فرآیند ساده و بدون پیچیدگی هستند مناسب است.
استیکینگ به صورت لیکوئید
در این روش، کاربران میتوانند داراییهای خود را بدون قفل کردن کامل آنها استیک کنند. این امکان به آنها اجازه میدهد که همزمان با استیکینگ، از داراییهای خود برای امور دیگر نیز استفاده کنند.
کدام رمز ارزها قابل استیک کردن هستند؟
ارزهای دیجیتال مختلفی در بازار وجود دارند که از فرآیند استیکینگ پشتیبانی میکنند و بسته به الگوریتم شبکه، کاربران میتوانند این ارزها را استیک کنند.
کاردانو (Cardano)
کاردانو، با استفاده از الگوریتم پیشرفته Ouroboros PoS، از روز اول به عنوان یک شبکه اثبات سهام طراحی شده است. کاربران با استیک کردن ارز ADA، توکن بومی کاردانو، میتوانند به شبکه کمک کنند و پاداش بگیرند. کاردانو به دلیل سیستم کارآمد استیکینگ خود، به یکی از محبوبترین شبکهها در این زمینه تبدیل شده است.
پولکادات (Polkadot)
پولکادات، با هدف اتصال بلاکچینهای مختلف به یکدیگر، از الگوریتم اثبات سهام استفاده میکند. در این شبکه، کاربران با استیک کردن ارز DOT، به عنوان تاییدکننده عمل میکنند و در امنیت و کارایی شبکه سهم دارند. پولکادات همچنین ساختار پیچیدهای دارد که استیکینگ در آن نیازمند دانش اولیه است.
تزوس (Tezos)
تزوس یکی از شبکههای اثبات سهام محبوب است که با ارز دیجیتال بومی خود یعنی XTZ کار میکند. این شبکه به دلیل سازوکار منعطف و سرعت بالای تایید تراکنشها، طرفداران زیادی دارد. کاربران با استیک کردن XTZ به شبکه تزوس، میتوانند سود قابلتوجهی کسب کنند و در تصمیمگیریهای مهم شبکه نیز نقش داشته باشند.
سولانا (Solana)
سولانا یکی از سریعترین بلاکچینهاست که برای مقیاسپذیری و پردازش تعداد بالای تراکنشها طراحی شده است. ارز دیجیتال بومی این شبکه SOL نام دارد که کاربران میتوانند آن را استیک کنند و به عنوان نود در شبکه فعالیت کنند. سولانا به دلیل سرعت و مقیاسپذیری بالا، مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران است.
آوالانچ (Avalanche)
آوالانچ یکی از شبکههای بلاکچین با الگوریتم اثبات سهام است که به دلیل قابلیتهای فوقالعاده در ایجاد اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و بازارهای مالی، محبوب شده است. کاربران میتوانند با استیک کردن ارز AVAX، به شبکه کمک کنند و از سودهای استیکینگ بهرهمند شوند.
کازموس (Cosmos)
کازموس یک شبکه بلاکچینی چند منظوره است که به توسعهدهندگان امکان میدهد تا بلاکچینهای خود را ایجاد کنند. ارز بومی کازموس، ATOM، به صورت اثبات سهام قابل استیک است و کاربران میتوانند با قفل کردن ATOM، در امنیت شبکه مشارکت کنند و پاداش بگیرند.
الگوراند (Algorand)
الگوراند یکی از بلاکچینهایی است که بر روی اثبات سهام متمرکز شده است و ارز دیجیتال بومی آن ALGO است. کاربران میتوانند با استیک کردن ALGO، علاوه بر کمک به امنیت شبکه، سود پایداری هم کسب کنند.
ترون (TRON)
ترون با ارز دیجیتال بومی TRX نیز یکی دیگر از شبکههای مبتنی بر اثبات سهام است که کاربران میتوانند TRX خود را استیک کنند و با تامین امنیت شبکه، سود مناسبی دریافت کنند. ترون به دلیل مقیاسپذیری و سرعت بالا، محبوبیت زیادی در بین کاربران دارد.
معرفی صرافیهای استیکینگ ارز دیجیتال
- بایننس: بزرگترین صرافی ارز دیجیتال است که از استیکینگ طیف گستردهای از ارزها پشتیبانی میکند.
- کوینبیس: یک صرافی با رابط کاربری آسان که امکان استیکینگ ارزهای محدودتری را به کاربران ارائه میدهد.
- کراکن: از صرافیهای معتبر و محبوب برای استیکینگ ارزهای متنوع که در بین کاربران شناخته شده است.
معرفی کیف پولهای استیکینگ ارز دیجیتال
- کیف پول تراست (Trust Wallet): این کیف پول از استیکینگ ارزهای مختلف پشتیبانی میکند و امنیت بالایی دارد.
- کیف پول اتمیک (Atomic Wallet): این کیف پول امکان استیکینگ ارزهای زیادی را فراهم کرده و رابط کاربری سادهای دارد.
- کیف پول لجر (Ledger): لجر از دسته کیف پولهای سختافزاری است با امنیت بالا که از استیکینگ بسیاری از ارزهای دیجیتال پشتیبانی میکند.
مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال
استیکینگ به عنوان یک روش کسب درآمد غیرفعال مزایا و معایب متعددی دارد که در ادامه شما را با مهمترین این مزایا و معایب آشنا میکنیم.
مزایای استیکینگ ارز دیجیتال
- درآمد ثابت و پایدار: یکی از بزرگترین مزایای استیکینگ، امکان کسب درآمد ثابت از طریق پاداشهای استیکینگ است. کاربران میتوانند با قفل کردن داراییهای خود در شبکه، بهطور منظم پاداش دریافت کنند که این پاداشها معمولاً به صورت توکنهای جدید هستند.
- پشتیبانی از شبکه: استیکینگ به کاربران این امکان را میدهد که به تامین امنیت و کارایی شبکه کمک کنند. با افزایش تعداد استیککنندهها، امنیت شبکه بیشتر میشود و شبکههای مبتنی بر اثبات سهام به بهبود مقیاسپذیری خود ادامه میدهند.
- فرآیند ساده: برخلاف استخراج (ماینینگ) که نیاز به تجهیزات پیچیده و مصرف بالای انرژی دارد، استیکینگ به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که به سادگی داراییهای خود را قفل کنند و به کسب درآمد بپردازند.
- کمک به تصمیمگیریهای شبکه: در بسیاری از شبکهها، استیککنندگان حق رأی در تصمیمات مهم شبکه دارند. این به آنها این امکان را میدهد که در جهت بهبود و توسعه شبکه مشارکت کنند.
- عدم نیاز به تجهیزات خاص: استیکینگ به هیچ تجهیزات خاصی نیاز ندارد و کاربران میتوانند با استفاده از کیفپولهای دیجیتال، به راحتی داراییهای خود را استیک کنند.
معایب استیکینگ ارز دیجیتال
- ریسک از دست دادن سرمایه: یکی از بزرگترین معایب استیکینگ، ریسک از دست دادن سرمایه است. اگر قیمت ارز دیجیتال به شدت کاهش یابد، سرمایهگذاران ممکن است با زیانهای قابلتوجهی روبرو شوند.
- قفل شدن داراییها: در بسیاری از مواقع، برای استیک کردن ارزهای دیجیتال، کاربران باید داراییهای خود را برای مدت مشخصی قفل کنند. این به معنای عدم دسترسی به داراییها در مدت زمان قفل است که میتواند در مواقع اضطراری مشکلساز باشد.
- نوسانات بازار: بازار ارزهای دیجیتال به شدت نوسانی است و قیمتها ممکن است به سرعت تغییر کنند. این نوسانات میتواند بر درآمد حاصل از استیکینگ تاثیر بگذارد و ممکن است پاداشها نتوانند جبران زیانهای ناشی از کاهش قیمت را بکنند.
- معایب فنی و امنیتی: استیکینگ میتواند به خطرات امنیتی مرتبط باشد. در صورت هک شدن کیفپول یا صرافی، کاربران ممکن است سرمایههای خود را از دست بدهند. همچنین، خطاهای فنی در نرمافزارهای استیکینگ میتواند به از دست دادن داراییها منجر شود.
- تعداد کمی از ارزهای قابل استیک: با وجود افزایش تعداد ارزهای دیجیتال، هنوز هم تعداد ارزهایی که میتوانند بهطور مؤثر استیک شوند، محدود است. برخی از ارزها به دلیل عدم استفاده از الگوریتم اثبات سهام، نمیتوانند استیک شوند.
سود استیکینگ ارز دیجیتال چقدر است؟
پاداشهای استیکینگ به عوامل متعددی از جمله نوع ارز، تعداد اعتبارسنجها و حجم داراییهای قفلشده بستگی دارد. به طور کلی، برخی شبکهها تا ۲۰ درصد سود سالانه ارائه میدهند، اما نرخ سود دقیق بستگی به شرایط خاص هر شبکه دارد.
نحوه محاسبه سود استیکینگ ارز دیجیتال چگونه است؟
نحوه محاسبه سود استیکینگ ارز دیجیتال به چند عامل اصلی بستگی دارد که شامل نرخ پاداش سالانه (APR) و مقدار ارزی که شما استیک کردهاید میشود. برای محاسبه سود خود، ابتدا باید مقدار ارزی که استیک کردهاید را با نرخ پاداش سالانه ضرب کنید. به عنوان مثال، فرض کنید شما 1000 دلار ارز دیجیتال را با نرخ پاداش سالانه 10% استیک کردهاید. در این صورت، برای محاسبه سود شما باید 1000 دلار را در 0.10 ضرب کنید که نتیجه آن 100 دلار است. این بدان معناست که شما بعد از یک سال از استیک ارز دیجیتال، 100 دلار به عنوان سود دریافت خواهید کرد. همچنین توجه داشته باشید که نوسانات قیمت ارز و هزینههای مرتبط با استیکینگ نیز میتوانند تاثیر زیادی بر سود نهایی شما داشته باشند. علاوهبراین، اگر سود استیک خود را دوباره استیک کنید، میتوانید سودهای بیشتری کسب کنید که به آن «سود مرکب» میگویند.
ریسکهای Staking چیست؟
استیکینگ با ریسکهایی همراه است؛ از جمله نوسانات قیمت که ممکن است باعث کاهش ارزش داراییها شود. علاوهبراین، مشکلات شبکه، بهروزرسانیها و کاهش سودها نیز از دیگر ریسکهای استیکینگ به شمار میروند. بنابراین، کاربران باید همواره ارزهای معتبر و شبکههای امن را انتخاب کنند.
امنیت در استیکینگ
امنیت در استیکینگ بسیار اهمیت دارد. انتخاب کیف پولها و صرافیهای معتبر، استفاده از کیف پولهای سختافزاری و رعایت اصول امنیتی میتواند به کاهش ریسکها کمک کند. کاربران همچنین باید از پلتفرمهایی که دارای تایید امنیتی و نقدینگی بالا هستند استفاده کنند.
تفاوت هولد (Hold) و استیک (Stake) چیست؟
در حالی که هولد کردن به معنای نگه داشتن ارز دیجیتال به امید افزایش قیمت است، استیکینگ شامل قفل کردن داراییها برای مدت معین و به منظور تامین امنیت شبکه و دریافت پاداش است. استیک ارز دیجیتال برخلاف هولد کردن، نیازمند قفلکردن داراییها و مشارکت فعال در شبکه است و به کاربران این امکان را میدهد که در عین نگهداری ارز، درآمد غیرفعال کسب کنند.
جمع بندی
استیکینگ یکی از روشهای محبوب و مطمئن برای کسب درآمد از ارزهای دیجیتال است که به کاربران اجازه میدهد بدون نیاز به تجهیزات پیچیده، از داراییهای خود به بهترین نحو، بهرهبرداری کنند. این روش به کاربران فرصت میدهد که به عنوان سهامداران شبکه، در امنیت و عملکرد آن نقش داشته باشند و با انتخاب کیف پولها و صرافیهای معتبر، از مزایای استیکینگ بهرهمند شوند.
سوالات متداول
۱- آیا همه ارزهای دیجیتال را میتوان استیک کرد؟
خیر، تنها ارزهایی که از الگوریتم اثبات سهام (PoS) استفاده میکنند قابل استیکینگ هستند.
۲- چگونه سود استیک ارز دیجیتال را محاسبه کنم؟
سود استیکینگ بستگی به نرخ سود سالانه شبکه دارد که از پیش مشخص شده است. برای محاسبه سود استیکینگ، مقدار ارزی که استیک کردهاید را در نرخ پاداش سالانه (APR) ضرب کنید. بهعنوان مثال، اگر 1000 دلار استیک کردهاید و نرخ پاداش 10% است، سود شما 100 دلار خواهد بود.
۳- استیکینگ چه ریسکهایی دارد؟
استیکینگ ارز دیجیتال با ریسکهایی مانند نوسانات بازار، خطرات امنیتی، عدم نقدینگی و مشکلات فنی همراه است. همچنین، احتمال از دست دادن پاداشها به دلیل اختلال در نودها و ریسکهای قانونی نیز وجود دارد.
۴- آیا استیکینگ ارز دیجیتال نیاز به دانش فنی خاصی دارد؟
خیر، استیکینگ ارز دیجیتال به دانش فنی خاصی نیاز ندارد، اما آشنایی با اصول اولیه بلاکچین و نحوه عملکرد ارزهای دیجیتال میتواند کمککننده باشد. بیشتر صرافیها و کیف پولها، فرآیند استیکینگ را به صورت ساده و بدون نیاز به دانش فنی انجام میدهند.