در بین انواع بازارهای مالی، بورس و فارکس محبوبیت فراوانی در سراسر جهان دارند. در کشور ما نیز تریدرها فارکس یا بورس را برای معاملهگری انتخاب میکنند تا از این بازارها سود به دست آورند. از دلایل محبوبیت این دو بازار، میتوان به حجم تاریخچه قیمتی، نقدینگی بالا و منابع آموزشی بیشمار اشاره کرد.
بااینحال، انتخاب بورس یا فارکس کار آسانی نیست و معاملهگرانی که بهتازگی قصد ورود به بازار را دارند، دائماً درباره اینکه فارکس بهتر است یا بورس، سؤال میپرسند. به همین خاطر، در این مطلب از دلتا کالج، بهسراغ مقایسه این دو بازار رفتهایم تا ضمن بررسی تفاوتها و شباهتهای آنها، اطلاعاتی جامع را برای انتخاب آگاهانه فارکس یا بورس تهران، به شما ارائه دهیم.
فهرست مطالب:
فارکس یا بورس؟ نگاهی به ویژگی های هر بازار
پیش از انتخاب بورس یا فارکس، شما باید با ماهیت و ویژگیهای هر کدام از این بازارها آشنا شوید. ازاینطریق، دیدگاه خوبی نسبت به آنها پیدا میکنید و با در نظر گرفتن استراتژی معاملاتی خود، بورس تهران یا فارکس را برای انجام معاملاتی سودآور، انتخاب خواهید کرد.
بازار فارکس
برای درک بهتر ماهیت این دو بازار، باید بررسی کنیم که فارکس چیست و چه ویژگیهایی دارد. بازار فارکس (Forex) که با عنوان بازار تبادل ارز خارجی (Foreign Exchange Market) نیز شناخته میشود، بزرگترین بازار مالی در کل جهان است. در فارکس، ارزهای فیات بهصورت ۲۴ساعته و در ۵ روز هفته معامله میشوند. برخلاف برخی از بازارهای مالی، هیچ صرافی یا بورس متمرکزی برای ارائه معاملات فارکس وجود ندارد؛ در عوض، این ارزها بهصورت الکترونیکی، در شبکهای جهانی از بانکها، بانکهای مرکزی، کارگزاران، شرکتهای تجاری و تریدرها، مورد معامله قرار میگیرند.
همچنین، در انتخاب بورس یا فارکس، باید به این نکته توجه داشته باشید که در بازار تبادل ارز خارجی، صرفاً پول ملی کشورها معامله میشود. این ارزها بهصورت جفتهای معاملاتی در دسترس تریدرها قرار گرفتهاند؛ یعنی در این معاملات، بهطور همزمان، یک ارز خریداری شده و ارزی دیگر به فروش میرسد. برای مثال، معاملهگران بازار فارکس، باید نرخ مبادله جفتارز «یورو و دلار آمریکا» (EUR/USD) را پیشبینی کرده و ازاینطریق، سود کسب کنند.
✅ مقالات پیشنهادی مرتبط: با جفت ارزهای فارکس بیشتر آشنا شوید.
بازار بورس ایران
بازار سهام (Stock market) یا بورس، بازاری سازمانیافته برای انجام معاملات اوراق بهادار است که در آن، اوراق مشتقه، سهام، اوراق خزانه، حق تقدم سهام و صندوقهای سرمایهگذاری خرید و فروش میشوند. سرمایهگذاری در بورس ایران از سالهای دور رواج داشته است و این بازار به ۴ زیرمجموعه بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالا، بورس انرژی و فرابورس تقسیم میشود.
بنابراین، افرادی که قصد انتخاب فارکس یا بورس ایران را دارند، باید بدانند که در بازار سهام، سرمایهگذاری بر روی بخش کوچکی از یک شرکت صورت میگیرد و با پیشرفت شرکت و افزایش ارزش سهام، سرمایهگذاران نیز سود کسب میکنند.
بررسی شباهت ها و تفاوت های بورس ایران و بازار فارکس
برای تشخیص اینکه بورس خوبه یا فارکس، باید شباهتها و تفاوتهای این دو بازار مالی را بهصورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم. این مقایسه به سرمایهگذاران کمک میکند تا به درک عمیقتری از بورس یا فارکس دست یابند.
شباهت های فارکس و بورس
در انتخاب بین فارکس یا بورس تهران، به شباهتهای این دو بازار توجه داشته باشید:
- تحلیل بازار: معاملهگران فارکس یا بورس ایران از روشهای تحلیل تکنیکال، مطالعه نمودارهای قیمت، تحلیل بنیادین و بررسی شاخصهای اقتصادی شرکتها و ارزها برای تصمیمگیری آگاهانه در مورد معاملاتشان استفاده میکنند.
- مدیریت ریسک: ترفندهای گوناگون مدیریت ریسک، ازجمله دستور توقف ضرر و تنوعبخشیدن به سبد سرمایه، در هر دو بازار فارکس یا بورس ایران کاربرد دارند.
- مقررات: هر دو بازار تحتنظارت نهادهای قانونی قرار گرفتهاند. این مسئله شفافیت، انصاف و حمایت از معاملهگران را تضمین میکند. البته به این نکته توجه داشته باشید که بورس ایران توسط نهادهای داخلی نظارت میشود و فارکس تحتنظارت نهادهای بینالمللی قرار دارد.
- سود و زیان: در بورس یا فارکس، سرمایهگذاران با خرید و فروش سهام یا جفتارزها سود کسب میکنند. درصورتیکه پیشبینی تریدرها از آینده قیمتها اشتباه باشد، احتمال ضرر کردن آنها نیز وجود دارد.
- حدس و گمان: بخش قابل توجهی از فعالیت در هر دو بازار توسط سفتهبازی هدایت میشود؛ یعنی بیشتر سرمایهگذارانی که در این حوزهها حضور دارند، بهدنبال کسب سود از نوسانات قیمتی هستند و برای ارزش ذاتی داراییها اهمیت چندانی قائل نمیشوند.
- معاملات خودکار: استراتژیهای معاملاتی خودکار در بازار فارکس بسیار رایج هستند و اَشکال پیشرفتهای به خود گرفتهاند. همچنین، اخیراً شرکتهای استارتآپی امکان انجام معاملات خودکار را برای بازار بورس تهران نیز فراهم کردهاند.
- حساب کاربری: برای انجام معاملات در فارکس یا بورس ایران، شما به ایجاد حساب کاربری نیاز دارید. در بازار فارکس، باید حساب خود را در یک بروکر ایجاد کرده و برای بازار سهام، باید به یک کارگزاری مراجعه کنید.
✅ پیشنهاد مطالعه: آموزش ثبت نام در فارکس
تفاوت های فارکس و بورس
اساسیترین تفاوتهای این دو بازار معاملاتی را میتوانیم بهصورت زیر بیان کنیم:
- ساختار بازار: فارکس یک بازار غیرمتمرکز است؛ یعنی معاملات مستقیماً بین کاربران و خارج از بورس انجام میشوند. در سوی مقابل، معاملات سهام بهصورت متمرکز در بورس اوراق بهادار صورت میگیرند. این تمرکزگرایی درجه بالایی از شفافیت را پیرامون قیمتها و حجم دادهها فراهم میکند.
- مالکیت: در انتخاب فارکس یا بورس، باید به مسئله مالکیت نیز توجه داشته باشید. در بازار فارکس، شما مالک ارزها نخواهید بود، بلکه صرفاً ارزش ذاتی دو ارز را نسبت به یکدیگر، پیشبینی میکنید. در عوض، در بازار بورس، شما میتوانید مالکیت بخشی از سهام یک شرکت را به دست آورید.
- معاملات فروش: بسیاری از افراد در پاسخ به این پرسش که بورس بهتر است یا فارکس، از امکان انجام معاملات فروش یا پوزیشن شورت (Short Position)، برای اثبات برتری بازار ارزهای خارجی استفاده میکنند. در واقع، فارکس یک بازار دوطرفه است؛ یعنی شما میتوانید افزایش یا کاهش قیمت ارزها را نسبت به یکدیگر پیشینی کرده و سود به دست آورید. بااینحال، بورس ایران یک بازار یکطرفه است و فقط زمانی که ارزش سهام شما افزایش یابد، سود کسب خواهید کرد.
- سود مضاعف: برای درک بهتر اینکه فارکس بهتر است یا بورس، باید به سود مضاعف این روشهای سرمایهگذاری نیز بپردازیم. در بازار بورس، بخشی از سود شرکتها در بین سهامداران توزیع میشود. این مسئله میتواند سودآوری افراد را افزایش دهد. بااینحال، معاملهگران فارکس نمیتوانند سود سهام دریافت کنند.
- ساعت کاری: بازار بورس ایران فقط از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ دایر است. بااینحال، در بازار فارکس، شما میتوانید بهصورت ۲۴ساعته و در ۵ روز هفته، در مناطق مختلف زمانی، به معامله بپردازید.
- حجم و نقدینگی: فارکس بهدلیل ماهیت جهانی خود، نقدینگی بسیار بالایی دارد و حجم معاملات روزانه آن به ۶ تریلیون دلار میرسد. از طرفی، بورس ایران یک بازار داخلی است و سهام شرکتها نقدینگی محدودی دارند.
- عوامل مؤثر بر قیمت: در انتخاب بورس یا فارکس، باید زمینه مطالعاتی و دانش خود را نیز در نظر بگیرید؛ چراکه عوامل مؤثر بر قیمت، در این بازارها، با یکدیگر تفاوت دارند. در بازار ارزهای خارجی، قیمتها از رویدادهای جهانی، دادههای اقتصادی، نرخ بهره و تنشهای ژئوپلیتیکی تأثیر میپذیرند؛ درحالیکه قیمتهای سهام تحتتأثیر عملکرد شرکت، روندهای صنعت، احساسات بازار و عوامل اقتصادی کلان هستند.
بررسی مزایا و معایب سرمایه گذاری در فارکس و بورس
در بخشهای قبلی، با بررسی ماهیت، شباهتها و تفاوتهای این دو بازار، اطلاعاتی گسترده را به دست آوردیم تا بتوانیم در مورد اینکه بورس بهتر است یا فارکس تصمیمگیری کنیم. در همین راستا، بیان مزایا و معایب هرکدام از این بازارها نیز در انتخاب فارکس یا بورس مفید خواهد بود.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در بورس ایران
در جدول زیر، مزایا و معایب بازار سهام ایران را برای شما توضیح میدهیم تا بتوانید در مورد انتخاب فارکس یا بورس تهران تصمیم آگاهانهای بگیرید:
| مزایا | معایب |
| در بازار بورس، سهام شرکتهای مختلفی ارائه شدهاند و شما میتوانید سبد سرمایهگذاری متنوعی را از صنایع مختلف تشکیل دهید. | معامله در بازار بورس شامل کارمزد، کمیسیون و هزینههایی مضاعف میشود. |
| معمولاً بورس تهران نقدشوندگی بالایی دارید و به شما اجازه میدهد تا بهسرعت سهام خود را بفروشید. | در این بازار، شما باید عملکرد شرکتهای مختلف را بهصورت جداگانه تحلیل کنید. |
| خرید سهام شرکتهای نوظهور امکان کسب سود از پتانسیل رشد این شرکتها را برایتان فراهم میکند. | بازار بورس تهران ساعت کاری محدودی دارد. |
| در بازار بورس تهران نیز امکان انجام معاملات اهرمدار، از طریق «صندوقهای اهرمی»، فراهم شده است. | بازار بورس ایران یکطرفه است و امکان انجام معاملات شورت را فراهم نمیکند. |
مزایا و معایب سرمایه گذاری در فارکس
مطالعه مزایا و معایب بازار ارزهای خارجی به شما کمک خواهد کرد تا در انتخاب بورس یا فارکس برای سرمایهگذاری، بهتر تصمیمگیری کنید:
| مزایا | معایب |
| فارکس بازاری غیرمتمرکز است و شما میتوانید با افراد زیادی از سراسر جهان معامله کنید. | این بازار وابستگی زیادی به سیاستهای جهانی دارد. |
| ارزهای خارجی برای معاملهگران آشنا هستند و تقریباً همه افراد اطلاعات خوبی درباره آنها دارند. | تحلیلگران باید جنبههای گوناگونی را برای پیشبینی قیمت ارزهای خارجی در نظر بگیرند. |
| ورود به معاملات فارکس، نسبت به سهام، آسانتر است. | تعداد ارزهای خارجی محدود است. |
| بازار فارکس نقدینگی و حجم معاملات بسیار بالایی دارد. | |
| ابزارهای معاملاتی گوناگونی، مانند معاملات الگوریتمی، در بازار فارکس وجود دارند که سودآوری معاملهگران را افزایش میدهند. | |
| فارکس یک بازار دوطرفه است. |
جمعبندی: سرمایه گذاری در فارکس بهتر است یا بورس؟
پس از اینکه جنبههای مختلف بورس یا فارکس را مورد بررسی قرار دادیم، باید به یک جمعبندی کلی در مورد برتری یکی از این بازارها برسیم و به پرسش بورس خوبه یا فارکس، پاسخ دهیم. درصورتیکه بازار فارکس را با یکی از بورسهای کشورهای خارجی مقایسه کنیم، به این نتیجه میرسیم که هر دوی آنها میتوانند برای شما سودآور باشند. بااینحال، بورس ایران از نظر بازدهی سهام، ارزش بازار، نقدینگی، نهادهای نظارتی، شفافیت، پتانسیل رشد و… تفاوتهایی آشکار با بازارهای سهام کشورهای توسعهیافته دارد.
بنابراین، اگر شما به کسب درآمد دلاری و حفظ ارزش سرمایههایتان در برابر تورم علاقهمند هستید، باید از بین فارکس یا بورس، بهسراغ بازار تبادل ارزهای خارجی بروید. بااینحال، بورس ایران نیز مزایای خاص خود را دارد و برای افرادی که بهدنبال بازاری کمریسک و تابع قوانین داخلی هستند، مناسب خواهد بود. ازاینرو، تصمیمگیری درباره اینکه بورس بهتر است یا فارکس، باید با توجه به استراتژی سرمایهگذاری و میزان ریسکپذیری شما انجام شود.
سوالات متداول
❓ فارکس بهتر است یا سهام؟
✅ هر دوی این بازارها ویژگیهای خاص خود را دارند و انتخاب بورس یا فارکس باید با توجه به استراتژی سرمایهگذاری و میزان ریسکپذیری شما صورت گیرد.
❓ آیا فارکس واقعاً سودآور است؟
✅ سودآوری در بازار فارکس، به مهارت معاملهگری و توانایی تحلیل شما بستگی دارد. بنابراین، شما باید دانش خود را در این زمینه افزایش دهید و بهصورت محتاطانه به ترید بپردازید.
❓ برای شروع سرمایهگذاری در فارکس یا بورس تهران به چه چیزی نیاز دارم؟
✅ قبل از شروع به سرمایهگذاری، شما باید درک کاملی از اصول بازار و استراتژیهای معاملاتی به دست آورید. سپس، میتوانید با ایجاد حساب کاربری در بروکر یا کارگزاری، معاملات خود را آغاز کنید. بااینحال، فقط مقداری از سرمایه خود را به معاملهگری اختصاص دهید که امکان ازدستدادن آن را داشته باشید.
