تئوری داو یکی از مهمترین نظریههای بازارهای مالی است. بخشهای مهمی از تحلیل تکنیکال که امروزه بسیاری از معاملهگران از آن استفاده میکنند، ریشه در تئوری داو دارد. در این مقاله از دلتا کالج به طور کامل به تاریخچه، مفهوم و اصول تئوری داو خواهیم پرداخت. همچنین به شما آموزش خواهیم داد که چگونه بر اساس اصول تئوری داو روندها را تشخیص دهید و دست به معامله در جهت آنها بزنید.
فهرست مطالب:
مروری بر تاریخچه نظریه یا تئوری داو (Dow Theory)
آقای چارلز هنری داو (Charles Henry Dow)، روزنامهنگار و تحلیلگر اقتصادی آمریکایی، به عنوان اولین فرد مطرحکننده تئوری داو شناخته میشود. او همچنین در کنار چارلز برگسترسر و ادوارد جونز، یکی از بنیانگذار کمپانی غولپیکر انتشاراتی Dow Jones & Company است. آنجایی به بزرگی این کمپانی پی خواهید برد که بدانید، مجله معتبر والاستریت ژورنال (The Wall Street Journal)، مجله Private Equity News، روزنامه Financial News و وبسایت آماری Market Watch متعلق به این کمپانی بزرگ هستند.
✅ مقالات مرتبط: آشنایی با شاخص داوجونز در فارکس
تئوری داو به دلیل مرگ چارلز هنری داو در سال ۱۹۰۲ ناتمام ماند. در ادامه شاگردان او، نظریه داو را توسعه دادند. در نهایت فردی به نام رابرت ریا (Robert Rhea) نوشتههای آنهای جمعآوری و تحت مقالهای به نام تئوری داو منتشر کرد.
شش اصل مهم در تئوری داو
تئوری داو در تحلیل تکنیکال شش اصل مهم دارد که دانستن آنها به شما میکند، بازار را بهتر درک کنید و بتوانید روندها و بازگشت آنها را تشخیص دهید. در ادامه به معرفی و شرح این شش اصل میپردازیم.

1. بازار همه چیز را منعکس میکند
طبق این اصل، بازار بر اساس فرضیه بازار کارآمد عمل میکند. فرضیه بازار کارآمد به ما میگوید که قیمت هر دارایی در بازار نشاندهنده شرایط تمام عوامل تاثیرگذار خارجی بر بازار است. در واقع بر اساس این اصل، عواملی که میتوانند بر عرضه و تقاضای داراییها تاثیرگذار باشند، مانند خبرها و رویدادهای اقتصادی و سیاسی و حتی احساسات معاملهگران، رد پای خود را در قیمتهای بازار نشان میدهند؛ بنابراین، تحلیلگران بهجای اینکه اخبار را با تمامی جزئیات بررسی کنند، میتوانند با تحلیل شاخصهای بازار و نمودارهای قیمت، روند بازار را پیشبینی کنند.
✅ مطالعه مقاله “نگاهی به بازار از پشت عینک عرضه و تقاضا” در بلاگ دلتا کالج را به شما توصیه میکنیم.
2. بازار دارای سه نوع روند است
بر اساس دومین اصل تئوری داو، بازار دارای سه نوع روند است. این سه روند شامل موارد زیر میشود:
- روند اصلی (Primary Trend): روند اولیه همان روند اصلی و بلندمدت بازار است. این روند نشاندهنده جهت کلی بازار است و معمولا ماهها و سالها ادامه دارد.
- روند ثانویه (Secondary Trend): روندهای ثانویه پس از روند اصلی و در خلاف جهت آن شکل میگیرد. در واقع میتوان روند ثانویه را یک حرکت اصلاحی یا بازگشتی در نظر گرفت. به عنوان مثال در یک بازار نزولی، قیمتها ممکن است بهطور موقت افزایش یابند. روند ثانویه معمولا چند هفته یا چند ماه طول میکشند.
- روند جزئی (Minor Trend): روند جزئی در بین سه روند اصلی، دارای کوتاهترین مدتزمان است. این روند، در اصل همان نوسانات روزانه و هفتگی بازار است. از دلایلی که باعث ایجاد روند جزئی میشود، میتوان به اخبار روزانه و ایجاد احساسات هیجانی در بازار اشاره کرد. روندهای جزئی معمولا در جهت روند اصلی و در خلاف جهت روندهای ثانویه هستند.
3. هر روند اصلی شامل ۳ مرحله است
تئوری داو در اصل سوم خود بیان میکند که هر روند اصلی، خود شامل سه مرحله میشود. این مراحل به شرح زیر هستند:
- مرحله جمعآوری (Accumulation Phase): در این مرحله سرمایهگذاران حرفهای و باتجربه، پی به شروع یک سری تغییرات در بازار میبرند. آنها سریعتر از معاملهگران دیگر، اقدام به خرید و فروش در بازار میکنند؛ سپس منتظر افزایش یا کاهش قیمت دارایی میمانند.
- مرحله مشارکت عمومی (Public Participation Phase): در مرحله دوم، اکثر معاملهگران متوجه تغییرات بازار میشوند و به دنبال معاملهگران حرفهای، دست به خرید و فروش میزنند. به این ترتیب حجم معاملات افزایش پیدا میکند که منجر به افزایش شتاب روند فعلی بازار میشود.
مرحله زیادهروی یا ترس (Excess or Panic): افرادی که تا به این لحظه برای ورود به بازار مردد بودهاند، در این مرحله تصمیم میگیرند، به بازار ورود کنند. آنها با ترس از دستدادن فرصت دست به معامله میزنند؛ اما غافل از آن که بازار به نزدیکی پایان روند خود رسیده است و معاملهگران حرفهای کمکم شروع به خروج از بازار میکنند.
4. شاخصها باید یکدیگر را تایید کنند
یکی دیگر از اصول تئوری داو بیان میکند که شاخصهای باید یکدیگر را تایید کنند. به این معنی که برای تایید یک روند اصلی در بازار، شاخصهای مختلف باید همگی در همان جهت حرکت کنند. بهطورکلی، اگر تمام شاخصها در یک جهت حرکت کنند، میتوان آن را یک روند اصلی معتبر دانست. در مقابل، اگر شاخصها در جهتهای مختلف حرکت کنند، نشاندهنده تردید در بازار و احتمال تغییر روند است. همچنین اگر اکثر شاخصها در یک جهت حرکت کنند و فقط یک یا دو شاخص در جهت مخالف حرکت کنند، میتوان انتظار یک روند یا در حال تغییر را داشت.
5. حجم معاملات باید روند را تایید کند
حجم معاملات باید روند را تایید کند؛ این جمله، یکی دیگر از اصول تئوری داو است. طبق این اصل، روند اصلی بازار باید توسط حجم معاملات حمایت شود. یعنی اگر روند صعودی است، حجم معاملات نیز با صعودیشدن قیمت، افزایش و با نزولی شدن قیمت، کاهش مییابد. در غیر این صورت، نمیتوان آن را یک روند قدرتمند دانست.
6. روندها تا زمان برگشت قطعی ادامه دارند
ششمین و آخرین اصل تئوری داو بیان میکند، روندهای اصلی بازار تا زمانی که سیگنالهای قطعی برای تغییر جهت وجود نداشته باشند، ادامه خواهند داشت. به عنوان مثال، اگر یک روند صعودی برای مقطعی کوتاه نزولی شود تا زمانی که سیگنالهای قطعیای برای تایید روند جدید وجود نداشته باشد، نمیتوان این تغییر جهت را یک روند اصلی دانست.
اهمیت تئوری داو در تحلیل تکنیکال
تئوری داو یکی از پایههای تحلیل تکنیکال است. این تئوری کمک بسیاری به توسعه و پیشرفت تحلیل تکنیکال کرده است؛ بهطوری که مفاهیمی مانند روند، سطوح حمایتی و مقاومتی و حجم معاملات که از ارکان اصلی تحلیل تکنیکال هستند، ریشه در تئوری داو دارند. اصول تئوری داو به معاملهگران کمک میکند که روندهای موجود در بازار را شناسایی، تایید و بر اساس آنها معامله کنند.
✅ مقالات مرتبط: تحلیل تکنیکال چیست؟ آشنایی با تحلیل تکنیکال فارکس از صفر تا صد
نکات مهم در نظریه داو

تا این قسمت از مقاله «تئوری داو در تحلیل تکنیکال» شما را با مفهوم تاریخچه و ۶ اصل آن آشنا کردیم. در ادامه قصد داریم که برای درک بهتر تئوری داو، به چند نکته مهم در مورد آن بپردازیم. این نکات شامل موارد زیر میشوند:
- قیمت بستهشدن و محدوده رنج
- سیگنالها و تشخیص روند
- بازگشتها
قیمت بستهشدن و محدوده رنج
از نظر آقای داو، قیمت بستهشدن مهمترین سطح قیمت است؛ چراکه قیمت بستهشدن اطلاعات دقیقی از وضعیت بازار را در اختیار معاملهگران قرار دهد. در تئوری داو، روندها با توجه به قیمت بسته شده در پایان هر روز، مشخص میشوند؛ اگر قیمت بستهشدن در یک روز بالاتر از روز قبلی باشد، این نشانهای از یک روند صعودی است و برای روند نزولی هم برعکس این قضیه صادق است. همچنین، نقطهای که قیمت در آن بسته شده است را میتواند به عنوان یک نقطه تعادلی در نظر گرفته شود؛ زیرا در پایان روز، تصمیمگیریها و انتظارات بازار به این قیمت ختم میشود.
یکی از مفاهیم مهم دیگر در تئوری داو، محدوده رنج است. محدوده رنج به دورهای گفته میشود که قیمت بین دو سطح مقاومت و حمایت نوسان میکند. در این حالت، قیمت نه روند صعودی دارد و نه روند نزولی. معاملهگران در این محدوده، منتظر شکست قیمت به سمت بالا یا پایین میمانند تا بتوانند روند را تایید و بر اساس آن دست به معامله بزنند.
✅ پیشنهاد مطالعه: تریدینگ رنج چیست؟ آشنایی با سایکل رنج در پرایس اکشن
سیگنالها و تشخیص روندها
معاملهگرانی که بر اساس تئوری داو معامله میکنند، همیشه در جهت روند اصلی معامله میکنند. به همین دلیل، برای این معاملهگران تشخیص روندهای اصلی بسیار اهمیت دارد. آنها باید روندهای اصلی و بازگشت روند را با استفاده از سیگنالهای موجود در بازار تشخیص دهند. بر اساس تئوری داو در روند صعودی سقفها و کفها همواره بالاتر از سقفها و کفهای قبلی تشکیل میشوند، همچنین این قاعده برای روند نزولی برعکس است. اصول تئوری داو که در قسمتهای قبل این مقاله به آنها پرداخته شد، بیان میکنند که یک روند تا زمانی که سیگنالهای قدرتمندی از تغییر جهت بازار مشاهده نشود، بازار به ادامه روند فعلی خود تمایل دارد.
بازگشتها
در بازار صعودی، هنگامی که دیگر توانایی ایجاد سقفها و کفهای بالاتر از سقفها و کفهای قبلی وجود نداشته باشد؛ از طرفی، شاهد کاهش حجم معاملات نیز باشیم، میتوان انتظار یک بازگشت را در روند بازار داشته باشیم. در مورد بازگشت روند نزولی نیز عکس این قضیه حاکم است.
سیگنال خرید و فروش با استفاده از تئوری داو
در قسمتهای قبل در مورد مفهوم تئوری داو و سیگنالهایی که معاملهگران طرفدار این تئوری با استفاده از آنها دست به معامله میزنند، صحبت شد. در این نیز به صورت مختصر به سیگنالهای خرید و فروش با استفاده از تئوری داو میپردازیم.
✅ پیشنهاد مطالعه: آشنایی با انواع سیگنال در فارکس
سیگنالهای خرید شامل موارد زیر میشوند:
- شکست سطح مقاومت: وقتی قیمت از سطح مقاومت قبلی بالاتر میرود، میتوان آن را به عنوان یک نشانه قوی از تغییر روند نزولی به صعودی در نظر گرفت.
- افزایش حجم معاملات: برای تایید روند صعودی، حجم معاملات باید در هنگام افزایش قیمتها بالا باشد.
- تشکیل قله و درههای بالاتر: شکلگیری قلهها و درههای بالاتر نسبت به قلهها و درههای قبلی نشانه ورود به روند صعودی است.
سیگنالهای فروش نیز شامل موارد زیر میشوند:
- شکست سطح حمایت: وقتی قیمت از سطح حمایت قبلی پایینتر میرود، میتواند تغییر روند صعودی به نزولی را نشان دهد.
- افزایش حجم معاملات در کاهش قیمت: حجم معاملات باید در هنگام کاهش قیمتها بالا باشد تا روند نزولی مورد تایید باشد.
- تشکیل قله و درههای پایینتر: شکلگیری قلهها و درههای پایینتر نسبت به قلهها و درههای قبلی سیگنالی برای ورود بازار به روند نزولی است.
جمع بندی
در این مقاله به یکی از تاثیرگذارترین نظریههای بازارهای مالی پرداختیم. تئوری داو که شش اصل مهم آن را برای شما بهطور کامل شرح دادیم، ریشه بسیاری از مفاهیم کاربردی است که امروزه در تحلیل تکنیکال از آنها استفاده میکنیم. معاملهگرانی که بر اساس تئوری داو دست به معامله میزنند، در جهت روند معاملات خود را انجام میدهند. به همین دلیل، تشخیص جهت روند اصلی و نقطه بازگشت برای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، در این انتهای این مقاله به سیگنالهایی که روند اصلی و بازگشت را نشان میدهند، پرداخته شد.
سوالات متداول
❓ تئوری داو چیست؟
✅ تئوری داو یک نظریه در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی است که معتقد است، روندها و الگوها قابلتشخیص و شناسایی هستند.
❓ اصل اول تئوری داو، بازار همه چیز را منعکس میکند، به چه معنا است؟
✅ این اصل بیان میکند که معاملهگران میتوانند با تحلیل نمودار قیمت، تمام اطلاعات مهم بازار را به دست آورند.
❓ چه سیگنالهایی میتوانند روند اصلی را تایید کنند؟
✅ شاخصها باید یکدیگر را تایید کنند. حجم معاملات باید روند را تایید کند. روندها تا زمانی که سیگنالهای مشخصی برای تغییر نباشد، ادامه خواهند داشت.