تنشهای ژئوپلیتیک (Geopolitic) معمولاً به درگیریهایی گفته میشود که ناشی از رقابت تعارض و تضاد منافع بین کشورها یا گروههای سیاسی مختلف است. این تنشها معمولاً به دلیل مواردی از جمله تقسیم منابع طبیعی، امنیت ملی، سیاست خارجی خاک و مرزها، ایدئولوژی اقتصاد و قدرت نظامی اتفاق میافتد.
درگیریها میتوانند به عملیات نظامی، تحریمهای اقتصادی، جنگهای سرد سیاسی یا فرهنگی منجر شوند و تاثیر بهسزایی بر جهان داشته باشند.
بحرانهای حاصل از تنشهای ژئوپلیتیکی بهطور کامل بازارهای مالی از جمله بازار فارکس و بازار ارزهای دیجیتال را تحتالشعاع قرار میدهند. در ادامه با ما همراه باشید تا تاثیر تنشهای ژئوپلیتیکی کنونی جهان را بر بازارهای مالی بررسی کنیم.
بحرانها و تنشهای ژئوپولتیک کنونی جهان
در سالهای اخیر بحرانهای بسیاری گریبانگیر مردم سرتاسر جهان و حکومتها بوده است. در این میان جنگ میان اسرائیل و غزه و همچنین جنگ اوکراین و روسیه، پر رنگترین تنشهای جهان به شمار میروند.
جنگ اوکراین و روسیه
جنگ در اوکراین یکی از بزرگترین بحرانهای جهان امروزی است که از سال 2014 آغاز شده و همچنان ادامه دارد. در سال 2014 با درگیری اولیه روسیه و اوکراین، منطقه کریمه از اوکراین جدا و به روسیه ضمیمه شد؛ پس از آن در مناطق دیگر نیز گسترش یافت و شرق اوکراین را درگیر کرد.
اما تنشهای ژئوپولتیکی این جنگ چه اثراتی بر اقتصاد دارد؟ در یک سو کشور روسیه را داریم که از بزرگترین صادرکنندگان انرژی نفت و گاز به اروپا بود؛ در سوی دیگر اوکراین را بهعنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان غلات و محصولات کشاورزی در جهان میشناسیم.
تصور کنید با درگیری این دو و پس از تحریمهای روسیه، چه چیزهایی بر اقتصاد اروپا و سایر کشورهایی که صادرکننده کالا به این دو کشور و یا واردکننده کالا از آنها بودند، تحمیل شده است. ارزش پول اتحادیه اروپا و روسیه پس از این جنگ به شدت کاهش یافت.
در بازار ارزهای دیجیتال نیز با شروع جنگ، شاهد ریزش بسیار سهمگینی بودیم. این ریزش در ادامه با بازگشت روند مواجه شد؛ چراکه در طی یک کمپین حقوق بشری از سراسر جهان، برای کمک به اوکراین رمز ارز ارسال شد. از طرف دیگر موج عظیمی از پناهجویان اوکراینی راهی اروپا شدند. بسیاری از این افراد برای انتقال دارایی خود به سراغ رمز ارزها رفتند. در نظر داشته باشید که موج ورود شهروندان اوکراینی به اروپا نیز اقتصاد کشورهای اروپایی را مجددا به نحوی دیگر تحت تاثیر قرار داد.
حتما در روزهای اخیر اخبار بسیاری پیرامون افزایش حمایت برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا از اوکراین شنیدهاید؛ حمایتهای مالی و تسلیحاتی سایر کشورها نیز هزینههایی را بر اقتصاد هرکدام از این کشورها تحمیل میکند. علاوهبراین موجب واکنش روسیه و حتی تهدید به حملات اتمی شده است که ترس و عدم اطمینان را در بازارهای مالی گسترش میدهد.
تنشهای میان اسرائیل و حماس
جنگ بین اسرائیل و حماس یکی از مهمترین بحرانهای جهانی در خاورمیانه است که در غزه اتفاق افتاد. این جنگ در ماه مه 2021 آغاز و تاکنون منجر به مرگ و زخمی شدن صدها نفر شده است.
تنشهای بین اسرائیل و حماس ناشی از موضوعات مختلفی از جمله تأسیس دولت فلسطینی مستقل، توزیع معاش در منطقه غزه، توقف ساخت و ساز از سوی اسرائیل و تغییر سیاستها توسط نیروهای امنیتی اسرائیل است.
همزمان با شروع این جنگ، ارزش طلا بهعنوان یک دارایی ایمن بسیار افزایش یافت. نفت نوسان بسیاری را تجربه کرد و کار به همین جا ختم نشد؛ با اضافه شدن یمن به درگیریهای خاورمیانه، شاهد اختلال در روند تردد کشتیها از دریای سرخ بودیم. این اتفاق میتواند به زنجیره تامین جهانی آسیب بسیاری وارد کند.
با پیشتازی نیروهای اسرائیل، مردم حماس به سمت رفح عقب کشیدند و چندی قبل اسرائیل به رفح نیز حمله کرد. در صورت افزایش فشارهای اسرائیل به نقاط باقیمانده از غزه، شمار آوارگان و پناهجویان غزه بسیار بالاتر خواهد رفت و این افراد به سمت سایر کشورها روانه خواهند شد. افزایش پناهندگان جنگها هزینههای اقتصادی بیشماری بر دوش کشورهای مقصد باقی خواهد گذاشت.
در کنار تمام این موارد بهطور همزمان درگیریهایی میان اسرائیل و حزب الله لبنان آغاز شد. افزایش تنشها میان اسرائیل و لبنان نیز میتواند بر آتش جنگ در این منطقه از جهان دامن بزند. توجه داشته باشید از سالیان قبل در آن حوالی، کشور سوریه نیز درگیر جنگهای داخلی و خارجی بوده و این روند همچنان برای سوریه ادامه دارد.
تنشهای ژئوپولتیک در روابط چین و آمریکا
رقابت بین دو قدرت بزرگ جهان در زمینههای اقتصادی، نظامی و فناوری در حال افزایش است. احتمال درگیری نظامی بین چین و آمریکا در منطقه تایوان یا دریای چین جنوبی وجود دارد. همچنین باید اضافه کرد که تنش در روابط چین با سایر کشورهای منطقه مانند ژاپن و هند نیز در حالت بحرانی قرار گرفته است.
از نظر ژئوپلیتیک، منطقه تایوان نیز همانند اوکراین از اهمیت بالای استراتژیک برخوردار است و سالهاست که درگیریهایی مابین شرق و غرب بر سر این مناطق پر اهمیت وجود دارد.
خلاصه مطلب
از جمله مهمترین مشکلات و مسائلی که جهان امروز با آن دست و پنجه نرم میکند، مشکلات و تنشهای ژئوپولتیکی است. تنش در روابط میان کشورها و درگیریهای منطقهای تأثیر چشمگیری بر بازارهای مالی و اقتصاد جهانی داشته است.
از جمله مهمترین درگیریهای کنونی میتوان به جنگ و مناقشات منطقهای میان روسیه و اوکراین و همچنین درگیری نظامی میان اسرائیل و حماس و همچنین تنشهای تجاری و لفظی میان چین و ایالات متحده اشاره کرد. هرکدام از این مناقشات تأثیر بهسزایی بر بازارهای جهانی و اقتصاد بینالمللی و روابط میان کشورها دارد.
چالشهای ژئوپلیتیکی جهانی در حال حاضر بسیار پیچیده هستند و یافتن راه حلهای جامع برای آنها دشوار است. از جمله راهکارهایی که به حل بحرانهای ژئوپلیتیکی کمک میکند، ترویج دیپلماسی و گفتگو میان طرفین درگیریهاست.
