امواج الیوت چیست؟ آموزش امواج الیوت در فارکس از صفر تا صد

امواج الیوت را می توان به نوعی جزئی از تحلیل تکنیکال دانست که مبنای آن حرکت های گذشته بازار است. گفته می‌شود که نظریه امواج الیوت (Elliott wave principle) نوعی شناخت حرکات منظم در گذشته بازار است که به صورت منظم در آینده نیز تکرار می شود. 

شاید پیچیده بودن مفهوم امواج الیوت و شناخت کامل آن، سبب شده تا فقط معامله گران حرفه ای به سمت استفاده از این روش بروند؛ اما ما قصد داریم در این مطلب از دلتا کالج به زبان ساده به شما بگوییم امواج الیوت چیست و چگونه با به کارگیری این نظریه در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، بهترین فرصت های معاملاتی را بیابید.

تاریخچه امواج الیوت؛ پدید آورنده آن که بود؟

نظریه امواج الیوت اولین بار توسط رالف نلسون الیوت (Ralph Nelson) مطرح شد و بر این مبنا بود که تمامی حرکت های بازار بر اساس امواج تکرار شونده چندتایی رخ می دهند. 

الیوت در سال 1920 پس از تحقیقات و مشاهدات بسیار متوجه شد که حرکات بازار به صورت اتفاقی و مجموعه ای از فعالیت های بدون نظم نیست. بلکه این بازار بر اساس یک الگوی تکراری عمل می کند. او معتقد بود که روندهای قیمت دارایی، تاثیر گرفته از روانشناسی اکثریت سرمایه گذاران در بازار است و متوجه شد که نوسانات در روانشناسی توده معامله گران همیشه در همان الگوهای فرکتال تکرار شونده یا امواج در بازارهای مالی ظاهر می شود. بدین ترتیب او دریافت که با بررسی درست این حرکات و الگوها می توان آینده قیمت را پیش بینی کرد.

از آنجایی که الیوت علاوه بر این، ماهیت “فرکتال” بازارها را تشخیص داد، توانست آنها را با جزئیات بسیار بیشتری تجزیه و تحلیل کند.

وی همچنین بر این باور بود قیمت سهام در امواج حرکت میکند. نظریه اش بسیار نزدیک به نظریه داوجونز بود. چرا که هر دو تشخیص می دهند که قیمت دارایی در امواج حرکت می کند. تنها تفاوت او با نظریه چارلز در این بود که الیوت برخلاف نظریه داو، رفتار فراکتال یا سلسله ای را در بازار سرمایه بررسی کرد. (فراکتال این حقیقت را بیان می دارد که هر اتفاقی که در سطوح بزرگ روی می‌دهد، به صورت کوچکتر در سایر سطوح نیز اتفاق می افتد).

الیوت تمامی آنچه را که به شناسایی و پیش بینی حرکات بازار بر اساس رفتار این الگوهای موجی منتهی می شود را توضیح داد. مجموع این تالیفات در سال 1994 و در کتابی تحت عنوان “شاهکارهای آر.ان.الیوت” (R.N. Elliott’s Masterworks) منتشر گردید.

امروزه ما به خوبی نظریه الیوت را می پذیریم و با بکارگیری آن در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال در بازار فارکس، از فرصت های معاملاتی استفاده می‌کنیم؛ اما جالب است بدانید که تحلیل گران و ریاضی دانان زمان الیوت، این نظریه را رد کرده بودند!

امواج الیوت چگونه کار می کنند؟ پیش بینی بازار بر اساس الگوهای موج

در دهه 1970، اصل امواج الیوت با تلاش و کوشش A.J. فراست و رابرت پرچتر مطرح شد و به محبوبیت دست یافت این دو نویسنده در کتاب افسانه ای خود، اصل “موج الیوت: کلید رفتار بازار”، بازار صعودی دهه 1980 را پیش بینی کردند. بر اساس تئوری امواج الیوت، رابرت روژلو پرچتر بعدها مدتی قبل از سقوط در سال 1987 به معامله گران سیگنال فروش داد.

الیوت بر اساس ویژگیهای قابل اعتمادی که در الگوهای موجی کشف کرده بود، پیش بینی های دقیقی برای بازار سهام انجام داد. یک موج ضربه ای که دسته موج آن در همان جهت روند بزرگتر حرکت می کند، همیشه پنج موج را در الگوی خود نشان می دهد. از سوی دیگر، یک موج اصلاحی خالص در جهت مخالف روند اصلی حرکت می کند. در مقیاس کوچکتر، در درون هر یک از امواج تکانشی میتوان پنج موج دیگر یافت. این الگوی بعدی تا بی‌نهایت در مقیاس های کوچکتر تکرار می شود.

برخی از تحلیل گران بازار تلاش می کنند از الگوهای موجی در بازار سهام و با استفاده از نظریه الیوت سود ببرند. این نظریه بیان می دارد که حرکات قیمت در بازار سهام قابل پیش بینی است. زیرا آنها بر اساس یک الگوی موجی تکرار شونده صعودی و نزولی که حاصل احساسات و بر پایه روانشناسی سرمایه گذار است عمل می کنند.

طبق نظریه الیوت، بازارهای مالی از جمله فارکس، بر اساس الگوی موجی 3-5 حرکت می کنند که شامل یک الگوی 5 موجی به نام امواج انگیزشی و یک الگوی 3 موجی به نام امواج اصلاحی می شود.

پیش از بررسی عملکرد این 2 نوع موج، بهتر است دقیق تر با مفهوم فراکتال آشنا شوید. پس در ادامه با ما همراه باشید.

مفهوم فراکتال (Fractals)

فراکتال ها ساختارهایی هستند که می توان آن ها را به چند قسمت مختلف تقسیم کرد و هر قسمت، یک کپی از کل ساختار می باشد. برای درک بهتر این مفهوم، به تصویر زیر دقت کنید:

یکی از ویژگی های مهم امواج الیوت، فراکتال بودن آن هاست؛ یعنی هر موج کوچک، الگویی مشابه و تکرار شونده از یک موج بزرگ است. امواج الیوت، الگوهای موج فراکتال پی در پی شناسایی شده در حرکات قیمت سهام و رفتار مصرف کننده را نشان می‌دهد. در این نظریه به سرمایه گذارانی که از روند بازار سود می برند، اصطلاحا موج سوار گفته می شود.

امواج پیشرو یا انگیزشی (Impulsive Wave)

حال که با مفهوم فراکتال آشنا شدید، بیایید با امواج انگیزشی شروع کنیم. امواج انگیزشی همانطور که از نام آن ها پیداست، نشان دهنده این هستند که بازار انگیزه برای حرکت دارد. (چه نزولی و چه صعودی) 

امواج انگیزشی الیوت شامل 5 موج اصلی هستند که با اعداد 1 تا 5 در تصویر زیر مشخص شده اند:

موج 1

تشکیل موج 1 نشان دهنده آن است که روند قبلی به پایان رسیده و روند جدیدی بوجود آمده است. اگر روند قبلی صعودی باشد، روند جدید نزولی می شود و اگر روند قبلی نزولی باشد، روند جدید صعودی می شود.

تشخیص موج 1 بسیار سخت است و در این موج تعداد کمی از مردم وارد بازار می شوند.

موج 2

موج دوم خلاف موج 1 تشکیل می شوند و دارای ساختار اصلاحی است که معمولا از محدوده 61.8% تا 78.6% از موج 1 را اصلاح می کند.

برخی از افراد که در ابتدای موج اول خرید کرده بودند، تصور می کنند قیمت به اندازه کافی رشد کرده؛ بنابراین سهم خود را می فروشند. این موضوع باعث می شود ارزش دارایی کم شود، البته نه به اندازه قیمت های آغازین در موج قبلی! در نتیجه قیمت این دارایی برای برخی از تریدرها دوباره مناسب می شود.

به عنوان یک اصل کلی بهتر است بدانید که موج 2 هرگز نمی تواند بیشتر از کل ارتفاع موج 1 را طی کند.

موج 3

موج سوم معمولا قوی ترین و طولانی ترین موج است و افراد بیشتری در طول این موج تمایل به خرید دارند؛ در نتیجه قیمت دارایی ها بیشتر و بیشتر می شود.

افرادی که در ابتدای موج 1 تردید داشتند و اقدام به خرید نکرده بودند، دوباره در انتهای روند نزولی موج 2 وارد خرید می شوند و به این ترتیب روند قوی تری در بستر موج 3 اتفاق می افتد. 

نکته مهمی که در رابطه با موج سوم وجود دارد، این است که معمولا بزرگترین موج می باشد و در برخی مواقع ممکنه است موج 5 بزرگتر باشد. البته این موضوع را هم در نظر داشته باشید که موج 3 هرگز به عنوان کوچکترین موج در نظر گرفته نمی شود.

موج 4

ماهیت موج 4 اصلاحی می باشد و نشان دهنده این است که بهترین بخش حرکت روند به پایان رسیده است.

ساختار موج 4 با توجه به ساختار موج 2 قابل پیش بینی است؛ یعنی در صورتی که موج 2 در زمان کم، تغییر قیمت زیاد داشته باشد، برای ساختار موج 4 برعکس این موضوع اتفاق می افتد؛ در واقع در مدت زمان زیاد، تغییر قیمت کمتری خواهد داشت.

موج 4 هیچوقت وارد محدوده موج 2 نمی شود. (منظور محدوده قیمتی انتهای موج 1 و ابتدای موج 2 است.)

میزان اصلاح موج 4 معمولا 38.2% از طول موج 3 می باشد.

موج 5

موج پنجم آخرین حرکت در جهت روند جدید است. در این موج، معامله گران و سرمایه گذاران به شکلی کاملا هیجانی اقدام به خرید می کنند. در واقع این موج به منزله آخرین حرکت صعودی قبل از اصلاحات بزرگتر از روند جدید است، یعنی پس از موج 5 دوباره بازار شروع به تشکیل الگوهای اصلاحی در خلاف روند می کند.

زمانی که 5 موجی اول به پایان میرسد، به کل سیکل اتفاق افتاده موج 1 بزرگ می گویند. در واقع همانطور که در ابتدا گفتیم، امواج الیوت فراکتال هستند؛ یعنی هر موج بزرگ، از موج های کوچکتری تشکیل شده است.

همانطور که در تصویر زیر میبینید، الگوهای 1 و 3 و 5 از الگوهای انگیزشی 5 موجی کوچکتر تشکیل شده اند و الگوهای 2 و 4، از الگوهای اصلاحی 3 موجی کوچک تشکیل شده اند.

امواج اصلاحی (Corrective Waves)

این امواج الیوت به نام های امواج خلاف روند و گاها امواج مورب نیز شناخته می شوند. امواج اصلاحی در نظریه الیوت، همانطور که از نامشان مشخص است، توسط روندهای مخالف 3 موجی، روندهای 5 موجی را اصلاح و معکوس می کنند.

بر اساس یک باور قدیمی در بازارهای مالی، ما می دانیم که آنچه بالا می رود باید پایین بیاید؛ زیرا حرکت قیمت به سمت بالا یا پایین همیشه با یک حرکت مخالف همراه است. رفتار قیمت در بازارها به روندها و اصلاحات تقسیم می شود. روندها جهت اصلی قیمت ها را نشان می دهند؛ در حالی که اصلاحات برخلاف روند حرکت می کنند.

برای درک بهتر عملکرد این الگو، به تصویر زیر دقت کنید:

طبق نظریه الیوت، 21 موج اصلاحی ساده و پیچیده وجود دارد. اما نیازی نیست شما هر یک از 21 موج را به خاطر بسپارید، تنها کافیست 3 الگوی کلی و ساده ای را که در ادامه معرفی می کنیم را متوجه شوید.

الگوی زیگزاگی در امواج اصلاحی (Zig-Zag Formation)

الگوهای زیگزاگ در امواج الیوت، نشان دهنده تغییرات بسیار شدید قیمت در روند اصلی هستند. این الگوها ممکن است 2،3 بار در یک روند اصلاحی اتفاق بی افتند. 

همانطور که در تصویر این الگو میبینید، طول موج B نسبت به موج A و C کوچک تر است. هر یک از امواج الگوی زیگزاگ، مشابه همه الگوها، می توانند به الگوهای 5 موجی تقسیم شوند.

الگوی یکنواخت (Flat Formation)

در الگوی یکنواخت، طول موج ها باهم برابر است و عموما موج B حرکت موج A را معکوس می کند و موج C حرکت موج B را خنثی می کند.

البته این یک قاعده همیشگی نیست و گاهی اوقات ممکن است موج B از ابتدای موج A فراتر رود.

الگوی مثلث (Triangle Formation)

الگوی مثلث نوع دیگری از امواج اصلاحی است که توسط خطوط همگرا و واگرا محدود شده است.

الگوی مثلث از 5 موج تشکیل شده است که خلاف روند و به پهلو حرکت می کنند. این مثلث ها می توانند صعودی، نزولی، متقارن یا گسترده باشند.

درجه بندی موج

اليوت 9 درجه موج را شناسایی کرد که آنها را از بزرگترین به کوچکترین  به صورت زیر نام‌گذاری کرد:

• چرخه گرند سوپر (Grand Super Cycle) 
• چرخه فوق العاده بزرگ (Super Cycle) 
• چرخه (Cycle) 
• چرخه اولیه (Primary) 
• چرخه متوسط (Intermediate) 
• چرخه جزئی (Minor) 
• چرخه دقیقه ای (Minute) 
• چرخه کمتر از دقیقه (Minuette) 
• چرخه زیر دقیقه (Sub-Minuette) 

از آنجایی که امواج الیوت فراکتال هستند، درجات موج از نظر تئوری بزرگتر و کوچکتر از موارد ذکر شده در بالا گسترش می‌یابند. برای استفاده از این تئوری در معاملات روزمره، یک معامله گر ممکن است یک موج حرکتی با روند صعودی را شناسایی کند، پوزیشن خرید باز کند و سپس پوزیشن را ببندد یا مدت زمان نگه داشتن آن را کوتاه تر کند؛ زیرا الگوی پنج موج کامل می شود و سیگنال یک روند معکوس قریب الوقوع را میدهد.

معایب نظریه امواج الیوت چیست؟

در حالی که می توان الگوهایی را در حرکت قیمت سهام شناسایی کرد، اما مطمئناً هیچ تضمینی وجود ندارد که کسی بتواند پیش بینی کند که قیمت سهام یا دارایی، فردا یا هفته آینده یا ماه آینده کجا خواهد بود.

جمع بندی

به کارگیری ابزارهای تحلیلی در فارکس می تواند تصویر نسبتا درستی را از آینده دارایی ها ترسیم کند. امواج الیوت (Elliot Waves) نیز به عنوان یکی از این ابزارها و با توجه به گسترش روز افزون محبوبیت آن در میان تحلیلگران تبدیل به یک سبک تجاری شده است. 

هر چند که در ابتدا ممکن است استفاده از آن پیچیده به نظر برسد. با این وجود باید این نکته را به خاطر داشت که ابزارهایی مانند الیوت به دلیل جامع و پیچیده بودن، نیازمند مطالعه بیشتر هستند. معامله گرانی که به شکل مستمر و پیگیر از نظریه امواج الیوت استفاده می کنند، تأکید دارند که صرفاً به دلیل فراکتال بودن نمی توان بازار را پیش بینی کرد. دانشمندان درخت را به عنوان مثال فراکتال می شناسند، اما این بدان معنا نیست که کسی بتواند مسیر هر یک از شاخه های آن را پیش بینی کند.

در زمان کاربرد عملی، اصل “امواج الیوت” مانند سایر روش های تحلیل، طرفداران و مخالفان خود را دارد. یکی از نقاط ضعف کلیدی این نظریه آن است که تحلیلگران همیشه میتوانند بررسی نمودارها را به جای ضعف در تئوری الیوت سرزنش کنند. در صورت عدم موفقیت، این تفسیر باز وجود دارد که یک موج چقدر طول می کشد تا کامل شود. با این اوصاف، معامله گرانی که به نظریه موج الیوت متعهد هستند مصرانه از آن دفاع میکنند.