الگوی پروانه یا باترفلای چیست و چطور معامله می‌شود؟

الگوی پروانه یکی دیگر از الگوهای هارمونیک است که معامله گران تکنیکالیست از آن استفاده می‌کنند. هرچند که دقت این الگوها به‌گونه‌ای نیست که صرفاً و فقط با دیدن آن‌ها در چارت بتوانید معامله کنید اما اکثر این الگوها کمک می‌کنند که رفتار بازار را بسنجید و محدوده‌های ورود و خروج را بهتر تشخیص بدهید. ما در این مقاله از دلتا کالج به بررسی الگوی پروانه از سری الگوهای هارمونیک خواهیم پرداخت و توضیح می‌دهیم که چطور آن را در چارت پیدا کنید و با چه فاکتورهایی به معامله آن بپردازید. با ما همراه شوید.

درباره الگوهای هارمونیک

الگوهای هارمونیک به زبان ساده، الگوهای شکلی هستند که با توجه به اعداد فیبوناچی روی چارت پیدا می‌شوند. این الگوها دقت بالایی دارند و عموماً برگشت روند را در بازار نشان می‌دهند. الگوهای هارمونیک انواع مختلفی مانند الگوی پروانه، الگوی گارتلی، الگوی ABCD، الگوی خرچنگ، الگوی خفاش و …. دارند که اولین بار در سال مفهوم الگوهای هارمونیک توسط H.M. Gartley در سال 1932 گارتلی اولین بار الگو ها را پیدا کرد و بعداً در سال 2000 توسط معامله گران دیگری توسعه پیدا کرد.

الگوی پروانه یا butterfly چیست؟

الگوی پروانه از سری الگوهای هارمونیک، یک الگوی معکوس برای پیدا کردن برگشت روند است که از 5 نقطه تشکیل شده از و کمک می‌کند تا محلی که قرار است روند بازار تغییر کند را پیدا کنید. برای درک اولیه این الگو به شکل زیر که الگوی صعودی است نگاه کنید:

همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید الگوی پروانه از 5 نقطه تشکیل شده است که با نامه‌ای X.D.A.B.C در شکل دیده می‌شود. هنگامی که خط بین این نقاط را رسم کنید چهار موج را می‌بینید که دوتای آن موج اصلی و دو موج اصلاحی است.

این الگو به دو شکل صعودی و نزولی وجود دارد زمانی که حرکت اول یعنی X به A صعودی باشد، یعنی درنهایت این الگوی پروانه یک الگوی صعودی است و زمانی که X به A به‌عنوان حرکت اول، نزولی باشد یعنی با یک الگوی نزولی پروانه روبه‌رو هستیم.

تاریخچه ی الگوی پروانه

تاریخچه ی معاملات هارمونیک از سال 1935 میلادی شروع می شود. هرولد مک کینلی که یکی از متخصصان و تحلیلگران بازار بود الگوهای پرایس اکشن را توسعه و آن ها را تدریس کرد و در مشاوره های خصوصی خود در مورد آن ها سخن گفت. وی بعدا در کتاب خود “سود در بازار سهام” که یکی از کتاب های کلاسیک الگوهای هارمونیک محسوب می شود معامله بر اساس الگوی گارتلی را توضیح داد. 

حرکت 5 واحدی قیمت که بعدا الگوی گارتلی پروانه نامیده شد توسط بریس گیلمور کشف شد. اگرچه، این روش جدید نتوانست به سرعت مشهور شود. این در انتهای قرن 20 بود که معامله بر اساس الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال متداول شود. تا این زمان کارهایی که گارتلی انجام داده بود توسط دنبال کنندگان او اسکات کارنی و لری پساونتو نهایی شد و در آن ها اصلاحاتی انجام گرفت. این اقراد بعدتر نسبت های فیبوناچی را معرفی کردند، نسبت هایی که به معامله گران اجازه ی می دهند حرکت های قیمتی را مشخص و دسته بندی کنند. الگوی پروانه با یک نسبت تمام عیار فیبوناچی الگوی پروانه ی پساونتو نام دارد. 

با پدید آمدن گونه های جدید الگوی گارتلی روش های شناسایی آن ها نیز تغییر می کند. معامله گران دیگر نیازی توسعه ی دستی قالب ها یا الگوهای خود ندارند و می توانند از اندیکاتور های تکنیکال در متاتریدر و سایر پلتفرم ها استفاده کنند.

انواع الگوی هارمونیک پروانه

الگوی هارمونیک پروانه (Butterfly Harmonic Pattern) یکی از الگوهای تکنیکالی است که برای پیش‌بینی نقاط برگشت قیمت در بازارهای مالی استفاده می‌شود. این الگو به دلیل شباهت به پروانه، این نام را گرفته است. الگوی هارمونیک پروانه به طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شود:

الگوی پروانه صعودی (Bullish Butterfly)

این الگو نشان‌دهنده یک فرصت خرید در نزدیکی سطح حمایتی است و پس از تشکیل این الگو، قیمت به سمت بالا حرکت می‌کند. الگوی پروانه صعودی معمولاً در نزدیکی یک سطح حمایتی قوی شکل می‌گیرد و شکل‌گیری یک فرصت خرید را به معامله‌گران نشان می‌دهد. نقطه کلیدی این الگو نقطه D است، که با استفاده از نسبت‌های فیبوناچی و تحلیل دقیق موج‌های قبلی، شناسایی می‌شود.

الگوی پروانه نزولی (Bearish Butterfly)

این الگو نشان‌دهنده یک فرصت فروش در نزدیکی سطح مقاومتی است و پس از تشکیل این الگو، قیمت به سمت پایین حرکت می‌کند. الگوی پروانه نزولی نشان‌دهنده یک برگشت نزولی احتمالی در بازار است.

این الگو معمولاً در نزدیکی یک سطح مقاومتی قوی شکل می‌گیرد و کاهش احتمالی قیمت را به معامله‌گران هشدار می‌دهد. نقطه D در این الگو، که معمولاً در نسبت‌های فیبوناچی 127.2% تا 161.8% از موج XA قرار می‌گیرد، به عنوان نقطه ورود به معامله فروش در نظر گرفته می‌شود. تشخیص درست نوع الگو و نقطه D برای موفقیت در معاملات بر اساس این الگو اهمیت بالایی دارد.

ترفند شناسایی ساده‌تر الگوی هارمونیک پروانه

شناسایی الگوی هارمونیک پروانه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با استفاده از چند ترفند ساده، می‌توانید این کار را راحت‌تر انجام دهید:

استفاده از ابزار فیبوناچی

یکی از موثرترین روش‌ها برای شناسایی ساده‌تر الگوی هارمونیک پروانه، استفاده از ابزار فیبوناچی است. با رسم خطوط فیبوناچی از نقاط X به A، A به B و B به C می‌توانید به راحتی نسبت‌های اصلاحی مهم را تعیین کنید و نقطه D را که معمولاً در نسبت‌های 127.2% تا 161.8% موج XA قرار می‌گیرد، شناسایی کنید.

این فرآیند به شما کمک می‌کند تا به‌صورت سیستماتیک و با اطمینان بیشتر، الگوی پروانه را در نمودارها پیدا کنید و معاملات خود را بر اساس آن تنظیم کنید.

استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال

ترفند دیگر برای شناسایی آسان‌تر الگوی هارمونیک پروانه، استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال مانند RSI، MACD یا استوکاستیک است.

این اندیکاتورها در تایید تشکیل الگو به شما کمک می‌کند. به عنوان مثال، اگر در نقطه D که انتظار برگشت قیمت را دارید، واگرایی در RSI یا MACD مشاهده شود، این نشانه‌ای از احتمال بالای برگشت قیمت در آن نقطه است. این تأییدیه‌ها به شما کمک می‌کنند تا با اطمینان بیشتری الگو را شناسایی کرده و از ریسک کمتری در معاملات برخوردار شوید.

استفاده از نقاط پیوت (Pivot Points)

نقاط پیوت یکی دیگر از ابزارهای مفید برای شناسایی الگوی هارمونیک پروانه هستند. نقاط پیوت سطوح حمایتی و مقاومتی مهمی را در بازار مشخص می‌کنند که الگوهای هارمونیک، از جمله پروانه، ممکن است در این سطوح شکل بگیرند.

با شناسایی نقاط پیوت و توجه به نحوه برخورد قیمت با این سطوح، می‌توانید مناطقی را پیدا کنید که احتمال تشکیل الگوهای هارمونیک در آن‌ها بیشتر است.

ترکیب الگوی پروانه با سطوح فیبوناچی ریتریسمنت

ترکیب الگوی پروانه با سطوح فیبوناچی ریتریسمنت، در شناسایی نقاط کلیدی این الگو کمک می‌کند. در الگوی پروانه، موج AB معمولاً به اندازه 78.6% تا 88.6% از موج XA اصلاح می‌شود، و موج CD به‌طور معمول در سطوح 127.2% تا 161.8% از موج XA امتداد می‌یابد.

علاوه بر تأیید نقاط کلیدی، سطوح فیبوناچی ریتریسمنت در تعیین حد سود و حد ضرر نیز بسیار مفید هستند. پس از ورود به معامله در نقطه D، سطوح فیبوناچی 38.2%، 50% و 61.8% می‌توانند به عنوان اهداف قیمتی یا نقاط خروج مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، حد ضرر را می‌توان کمی بالاتر یا پایین‌تر از سطح 161.8% فیبوناچی تنظیم کرد تا از ریسک بیشتر جلوگیری شود.

ترکیب الگوی پروانه با سطوح Fibo Timezone

ترکیب الگوی پروانه با سطوح Fibonacci Timezone، نه تنها نقاط قیمتی مهم، بلکه زمان‌های کلیدی را نیز شناسایی می‌کند. با استفاده از Fibonacci Timezone، می‌توان زمان‌بندی دقیق‌تری برای تغییرات احتمالی قیمت پیش‌بینی کرد.

پس از شناسایی موج‌های XA و AB در الگوی پروانه، می‌توان از Fibonacci Timezone برای مشخص کردن دوره‌های زمانی استفاده کرد که در آن‌ها احتمال تکمیل موج‌های BC و CD بیشتر است. این زمان‌بندی به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا دقیق‌تر نقطه D را تعیین کنند.

علاوه بر این، استفاده از Fibonacci Timezone می‌تواند به تعیین زمان‌های بهینه برای ورود یا خروج از معامله بر اساس الگوی پروانه کمک کند. به‌عنوان مثال، اگر نقطه D در محدوده زمانی مهمی قرار گیرد که توسط Fibonacci Timezone مشخص شده، احتمال تغییر جهت قیمت در آن نقطه افزایش می‌یابد.

نحوه ورود به معامله با کمک الگوی کشیدن پروانه

ورود به معامله با کمک الگوی هارمونیک پروانه نیاز به دقت و تحلیل دقیقی دارد. اولین گام، شناسایی صحیح الگو در نمودار است. معامله‌گر باید نسبت‌های فیبوناچی موج‌های XA، AB، BC و CD را بررسی کند تا مطمئن شود که الگو به درستی شکل گرفته است. نقطه D که در نسبت‌های فیبوناچی 127.2% تا 161.8% موج XA قرار دارد، نقطه‌ برگشت قیمت است. با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال مانند RSI، MACD یا استوکاستیک، می‌توان تایید کرد که نقطه D به عنوان نقطه برگشت معتبر است.

در صورتی که الگو تأیید شد، معامله‌گر می‌تواند به دنبال ورود به معامله در این نقطه باشد. هنگام ورود به معامله، تعیین حد ضرر و حد سود از اهمیت بالایی برخوردار است. حد ضرر را می‌توان در زیر نقطه D (برای الگوی صعودی) یا بالای نقطه D (برای الگوی نزولی) قرار داد تا از ریسک غیرمنتظره جلوگیری شود. برای تعیین حد سود، می‌توان از نقاط بازگشتی فیبوناچی استفاده کرد، به‌ویژه نسبت‌های 61.8% و 100% موج CD.

• الگوی پروانه صعودی: هنگامی که قیمت به نقطه D نزدیک می‌شود و تأییدیه‌های کافی دارید، می‌توانید وارد معامله خرید شوید.
• الگوی پروانه نزولی: هنگامی که قیمت به نقطه D نزدیک می‌شود و تأییدیه‌های کافی دارید، می‌توانید وارد معامله فروش شوید.

استفاده از تأییدیه‌های اضافی مانند سیگنال‌های اندیکاتورهای تکنیکال می‌تواند به اطمینان بیشتر در ورود به معامله کمک کند. در نهایت، معامله‌گر باید با توجه به شرایط بازار و مدیریت ریسک، معامله خود را مدیریت کند تا بهترین نتیجه را از الگوی هارمونیک پروانه بگیرد.

مزایا و معایب الگوی پروانه

الگوهای پروانه ی گارتلی مزایا و معایب خود را در مقایسه با سایر الگوهای تحلیل تکنیکال دارند.

مزایای استفاده از الگوی پروانه

• معامله بر اساس الگوی پروانه دقیق تر است. تمامی 4 نوسانی که قیمت درون الگو تجربه می کند بر اساس نسبت های فیبوناچی اندازه گیری می شوند. علاوه بر این، معامله گران می تواند پیشاپیش یک چارت با نقاط معکوس شدن احتمالی ترسیم کنند و نقاط ورود به معامله را از پیش معین کنند. تنها چند ابزار تکنیکال در فارکس وجود دارند که چنین دقتی دارند.
• پیش بینی های دقیق: تحقیقات تحلیلگران و تجربه ی معامله گران این موضوع را تایید می کند که پیش بینی انجام شده بر اساس الگوهای هارمونیک با دقت بالایی به حقیقت می پیوندند.
• بر اساس الگوی پروانه می توان در هر بازاری و هر تایم فریمی معامله کرد.
• الگوی پروانه ی گارتلی و سایر الگوهای هارمونیک می توانند با سایر ابزارهای تکنیکال ترکیب شوند. این موضوع کارایی تحلیل تکنیکال را به خوبی بهبود می دهد.
• دقت بالای شکل گیری الگوی پروانه میزان زمان صرف شده برای پیدا کردن آن در چارت را توجیه می کند (به شرطی که از اندیکاتورهایی استفاده شود که در چارت زنده الگوهای گارتلی را شناسایی کنند).
• فرصت شناسایی کردن یک تارگت سود مشخص. با استفاده از الگوی گارتلی می توانید نقطه ی شروع و جهت گیری آتی پرایس اکشن را به همراه سطوح احتمالی کامل شدن روند شناسایی کنید.

معایب استفاده از الگوی پروانه

• پدیدار شدن الگوهای پروانه همواره با جهت گیری پیش بینی شده ی شاخص همخوان نیستند. معامله بر اساس الگوی پروانه و استفاده از سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال نتیجه ای 100 درصدی را تضمین نمی کند. نسبت به رعایت قواعد مدیریت ریسک خود اطمینان حاصل کنید.
• ابزارهای اتوماتیک شناسایی پروانه ها حالت ایده آل ندارند. معامله گران باید قبل از ورود به بازار الگوها را به شکل دستی دوباره بررسی کنند. اگرچه، اندیکاتورها پیدا کردن ساختارها در چارت قیمتی را آسان تر می کنند.
• ساختار سفت و سخت الگوی پروانه ی گارتلی ممکن است برخی از معامله گران را ناامید کند.
• این الگو در مقایسه با سایر الگوهای گارتلی کمتر به وجود می آید. نادر بودن الگوی پروانه از محبوبیت آن در تحلیل کنارهم تایم فریم ها جلوگیری می کند. شناسایی الگوهای نهفته ی درونی و بیرونی بسیار سخت است.

جمع بندی

پیدا کردن الگوهای هارمونیک روی چارت کاری است که به تجربه و تمرین زیادی نیاز دارد. باید دقت داشته باشید که هرچند الگوهای هارمونیک مانند الگوی گارتلی، الگوی پروانه و …. جز الگوهای قوی بازار هستند اما شناسایی آن‌ها روی چارت کار آسانی نیست. به همین دلیل ما پیشنهاد می‌کنیم که ابتدا یک حساب دمو در کارگزاری معتبری مانند دلتا اف ایکس ایجاد کنید و حداقل برای یک ماه به ترید کردن دمو و پیدا کردن الگوی پروانه مد نظر خود بپردازید تا روی آن مسلط شوید.

اگر شما به‌عنوان یک تریدر، تجربه استفاده و معامله کردن با الگوهای هارمونیک را دارید لطفاً نظرات خود را با ما و سایر خوانندگان این مقاله در میان بگذارید.